Тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ

Мисол тариқасида, 
“Иқтисодий фаолият” термини Ўзбекистон Республикаси 
Конституциясининг 53-моддасида, шунингдек. “Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг 
кафолатлари тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 
18-моддасида 
қўлланилган. 
Тадбиркорлик 
ҳуқуқининг 
предмети
ни 
тадбиркорлик 
субъектларининг ташкилий-ҳуқуқий, ишлаб чиқариш, ишларни 
бажариш ва хизмат кўрсатиш (горизонтал), субъектнинг ички 
Тадбиркорлик фаолияти 
тадбиркорлик субъектлари томонидан 
қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга ошириладиган, ўзи таваккал 
қилиб ва ўз мулкий жавобгарлиги остида даромад (фойда) олишга 
қаратилган ташаббускорлик фаолиятидир. 
(Ўзбекистон Республикасининг 
қонуни. Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари тўғрисида (янги таҳрири) 
2012 йил 2 май, 328-сон. 

---

I БОБ. Тадбиркорлик (бизнес) ҳуқуқи алоҳида ҳуқуқ соҳаси 
23 
 
Горизонтал 
муносабатлар 
(Тадбиркорлик 
субъектлари ўртасидаги 
шартномавий 
муносабатлар) 
Вертикал 
муносабатлар 
(Тадбиркорлик 
субъектларининг ички 
тузулмалари ўртасидаги 
муносабатлари) 
тузилмалари ўртасидаги (вертикал), давлатнинг тадбиркорлик 
субъектлари фаолиятига умумий раҳбарлиги билан боғлиқ 
муносабатлар ташкил этади. 
Тадбиркорлик ҳуқуқининг бошқа ҳуқуқ соҳаларидан фарқи 
Тадбиркорлик ҳуқуқининг бошқа ҳуқуқ соҳаларидан, жумладан 
фуқаролик, маъмурий, молия, меҳнат ва бошқа ҳуқуқ соҳалари билан 
фарқланади. 
Аввало, 
фуқаролик ҳуқуқи 
фани мулкий муносабатларни 
ҳамда мулкий характерда бўлмаган шахсий муносабатларни тартибга 
солиш ва мустаҳкамлашга қаратилган, тадбиркорлик (бизнес) ҳуқуқи 
эса тадбиркорлик субъектлари ўртасидаги горизонтал ва вертикал, 
бозор шароитида давлатнинг иқтисодга раҳбарлик қилиши билан 
боғлиқ муносабатларини тартибга солишга қаратилган. 
Тадбиркорлик ҳуқуқи субъектлар ўртасидаги тадбиркорлик- 
ҳуқуқий муносабатларни тартибга солса, 
меҳнат ҳуқуқи 
эса иш 
берувчи билан ходимларнинг меҳнат шартномаси асосида 
муносабатларини, ички тартиб қоидаларини, иш режимини ва шунга 
ўхшаш меҳнат шартномаси билан боғлиқ бошқа муносабатларни 
тартибга солади. 
Маъмурий ҳуқуқ
нинг предмети маъмуриятнинг буйруқ ҳамда 
ижро фаолияти билан, яъни ҳокимият ва итоат этиш, бир бирига 
буйсиниш соҳасидаги фаолият билан боғлиқ муносабатдир. Бундай 
муносабат итоат этувчи қуйи органларга ва мансабдор шахсларга ўз 
директивалари орқали таъсир этиш, бошқариш, идора этиш каби 
ҳокимиятни амалга ошириш билан изоҳланади. Тадбиркорлик- 
ҳуқуқий муносабатларда эса маъмурий буйсиниш фаолиятлари кам 
учрайди. 
Мисол учун, 
тадбиркорлик субъектлари фаолиятида давлатнинг умумий раҳбарлиги, 
яъни давлат назорати, солиқлар билан таъсир этиш, тадбиркорлик субъектларининг ўзаро 
ички тузилмалари ўртасидаги муносабатлар. 

---

I БОБ. Тадбиркорлик (бизнес) ҳуқуқи алоҳида ҳуқуқ соҳаси 
24 
иқтисодий 
фаолият 
эркинлиги 
тадбиркорлик 
субъектлари- 
нинг тенглиги 
иқтисодий 
манфаатларии 
ҳимоя қилиш 
нархларни 
эркинлаштир 
иш