Тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ

Тадбиркорлик ҳуқуқининг манбалари: 
ЎзР Конституцияси, қонунлари, ЎзР Президенти фармонлари, 
қарорлари ва фармойишлари, Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари, 
вазирликлар, давлат қўмиталари ва идораларининг норматив 
ҳужжатлари, маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг қарорлари. 
ЎзР Олий суди ва Олий хўжалик суди пленумлари қарорлари. 
Тадбиркорлик қонунчилигининг ривожланиш босқичлари ва 
кодификациялаштириш масалалари ҳақида фикрлар. 
Ўзбекистон Республикасидаги ҳуқуқ тизимининг манбаи 
ваколатли органлар томонидан белгиланган тартибда қабул 
қилинадиган қонунлар ва бошқа қонуности ҳужжатлардир. 
Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси 
Ўзбекистон 
Республикасининг 
Конституцияси 
бизнес 
фаолиятини олиб боришнинг кафолати сифатида муҳим аҳамиятга 
эга. Жумладан: 
Шунингдек, тадбиркорлик субъектлари хусусий мулкининг 
бошқа мулк шакллари билан бир қаторда давлат ҳимоясида бўлиши, 
мулкдор мулкига ўз хоҳишича эгалик қилиши, ундан фойдаланиши 
ва уни тасарруф этиши, ер, ерости бойликлари, сув, ўсимлик, 
ҳайвонот дунёси ва бошқа табиий захираларнинг умуммиллий бойлик 
Тадбиркорлик ҳуқуқининг манбаи 
– бу тадбиркорлик 
субъектлари ўртасида вужудга келадиган тадбиркорлик фаолиятига 
оид муносабатларни ҳуқуқий тартибга солувчи ваколатли давлат 
органлари томонидан қабул қилинадиган норматив-ҳуқуқий 
ҳужжатлар ва бошқа иш муомала одатларидир. 

---

I БОБ. Тадбиркорлик (бизнес) ҳуқуқи алоҳида ҳуқуқ соҳаси 
27 
бўлиши каби нормалар 
Конституциянинг 53-55-моддаларида 
белгиланган. 
Тадбиркорлик ҳуқуқи манбаларининг турларидан бири 
қонунлар
дир. 
Бунда 
Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодекси 
муҳим 
аҳамиятга эга. У мулк ҳуқуқи, мажбурият ҳуқуқи, маҳсулот етказиб 
бериш, контрактация, мулк ижараси, лизинг, пудрат, қурилиш 
пудрати, ташиш, кредит, ҳисоб-китоб ва шунга ўхшаш тадбиркорлик 
субъектлари 
иштирокида 
тузиладиган 
шартномаларга 
оид 
қоидаларни ўзида бирлаштириб, бевосита тадбиркорлик ҳуқуқига 
манба ҳисобланади. 
Тадбиркорлик субъектларининг фаолият олиб боришига хизмат 
қилувчи ва улар ҳуқуқларини ҳимоя қилишга қаратилган 
“Давлат 
тасарруфидан чиқариш ва хусусийлаштириш тўғрисида”ги, “Ижара 
тўғрисида”ги, “Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари 
тўғрисида”ги, “Риэлторлик фаолияти тўғрисида”ги, “Рақобат 
тўғрисида”ги, “Хусусий мулкни ҳимоя қилиш ва мулкдорлар 
ҳуқуқларининг кафолатлари тўғрисида”
ги ва бошқа қонунлар қабул 
қилинган. 
Тадбиркорлик субъектларининг ташкил этилиши ва ҳуқуқий 
ҳолати 
“Масъулияти чекланган ҳамда қўшимча масъулиятли 
жамиятлар 
тўғрисида”ги, 
“Банк 
ва 
банклар 
фаолияти 
тўғрисида”ги, “Фермер хўжалиги тўғрисида”ги, “Деҳқон хўжалиги 
тўғрисида”ги, 
“Оилавий 
тадбиркорлик 
тўғрисида”ги, 
“Тадбиркорлик фаолияти соҳасида рухсат бериш тартиб-қоидалари 
тўғрисида”ги 
ва бошқа қонунларда мустаҳкамланган. 
Тадбиркорлик фаолиятида инвестициялар билан боғлиқ 
муносабатларни 
“Чет эл инвестициялари тўғрисида”ги, “Чет эллик 
инвесторлар ҳуқуқларининг кафолатлари ва уларни ҳимоя қилиш 
чоралари тўғрисида”ги, “Валютани тартибга солиш тўғрисида”ги, 
“Ташқи иқтисодий фаолият тўғрисида”ги 
ва бошқа қонунларда 
мустаҳкамланган. 
Айниқса, 
2015 
йил 
20 
августдаги 
“
Ўзбекистон 
Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига хусусий мулкни, 
тадбиркорлик субъектларини ишончли ҳимоя қилишни янада 
кучайтиришга, уларни жадал ривожлантириш йўлидаги тўсиқларни 
бартараф этишга қаратилган ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш 

---

I БОБ. Тадбиркорлик (бизнес) ҳуқуқи алоҳида ҳуқуқ соҳаси 
28 
тўғрисида”ги ЎР–391-сонли Қонуни 
тадбиркорлик фаолиятини 
қўллаб-қувватлаш ҳамда тадбиркорлик субъектларини ҳимоя қилиш 
ва кафолатлаш тизимини янги босқичга олиб чиқди. 
Тадбиркорлик 
ҳуқуқи 
манбаларидан бири