Tadbirkorlik asoslari ц

^Aksiyador - aksiyaning egasi bo’lgan yuridik yoki jismoniy shaxs.^
Oddiy aksiyalar ovoz beruvchi bo‘lib, ular egasiga dividendlar olish, aksiyadorlarning umumiy yig‘ilishlarida va jamiyatni boshqarishda ishtirok etish huquqini beradi. Aksiya egalariga dividendlarni, shuningdek, jamiyat tugatilganda aksiyalarga qo‘yilgan mablag‘larni birinchi navbatda olish huquqini beradigan aksiyalar imtiyozli aksiyalardir. Imtiyozli aksiyalar o‘z egalariga jamiyat foyda ko‘rish-ko‘rmasligidan qat’i nazar, muayyan dividendlar olish huquqini beradi.
Oddiy aksiya - dividendni qo’yilgan mablag’ga mutanosib ravishda^ taqsimlash imkonini beruvchi aksiya.
Imtiyozli aksiya - aksiyadorlik jamiyati dividendi va mol-mulkini taqsimlashda oddiy aksiya egasiga nisbatan ustunlik beruvchi aksiya.

AKSIYADORLIK JAMIYATINING
AFZALLIKLARI	KAMCHILIKLARI
Katta hajmdagi mablag‘ni osonlik bilan jamlay olishi. Chunki buning uchun yetarli miqdordagi aksiyani chiqarish kifoya	Aksiyadorlar sonining ko‘pligi ja- miyat faoliyatini mulkdorlar tomo- nidan boshqarilishni qiyinlashtiri- shi. Shunga ko‘ra aksiyadorlik jami- yatida boshqaruv kengashi tashkil etiladi va direktor tayinlanadi
Aksiyadorlik jamiyati joriy faoliyatini bosh- qarish shartnoma asosida boshqa tijorat tashkiloti - ishonilgan boshqaruvchiga top- shirilishi mumkin bo‘lgan biznesning yago- na shakli ekanligi	Asosiy faoliyat yoki boshqaruvga oid biron-bir qarorni qabul qilish uchun uning aksiyadorlar yig‘ilishi- da muhokama qilinishi mazkur jara- yonning cho‘zilishiga olib keladi
Aksiyadorning boshqaruvda ishtirok etish imkoniyati u ega bo‘lgan aksiyalar turiga bog‘liqligi
Oddiy aksiyalar ovozga ega hisoblanadi va o‘z egasiga dividendlar olish, jamiyatni boshqarishda ishtirok etish huquqini beradi
Imtiyozli aksiyalar esa o‘z egalariga, birin- chi navbatda, dividendlarni olishga hamda AJ tugatiladigan taqdirda aksiyaga tikkan mablag‘larini olishda ustunlik beradi
Imtiyozli aksiyalar jamiyat daromadi bor- yo‘qligidan qat’i nazar, ma’lum bir divi- dendlar olish huquqini ham taqdim etadi

Aksiyadorlarga e’lon qilingan dividendlar qonun hujjatlariga muvofiq soliqqa tortiladi. Aksiyalarni sotishda jismoniy yoki yuridik shaxs uchun solinadigan daromad solig‘i to‘lanadi. Daromad solig‘i aksiyani xarid qi- lish va sotish orasidagi farqdan hisoblab chiqiladi. Aksiyador, shuning- dek, jamiyatdan uning aksiyalarini xarid qilishni so‘rash bilan biznesni tark etishi mumkin. Bu kabi masalalar esa, O‘zbekiston Respublikasi- ning «Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlar huquqlarini himoya qilish to‘g‘risida»gi qonuni bilan tartibga solinadi.