Tadbiqiy mexanika

namunaning buralish burchagi , ° Burovchi moment, Nm 0 0 1,5 0,1 3 0,3 4,5 0,9 6 1,6 9 3,6 12 5,9 15 7,5 18 8,2 24 9,0 30 9,3 36 9,7 42 10,0 60 10,2 90 10,8 120 11,2 180 12,0 270 12,8 360 13,4 540 14,5 720 15,2 900 15,7 1020 15,5 1238 (Failure)
6.11-rasm: ‘o’la namunaning buralish burchagi	O’lchash natijalari

_{Tajriba natijalarini baholash Uzilishdagi buralma kuchlanish}

(6.17)
Quyidagi grafiklarda burovchi momentning burchkka bog’liq o’zgarishi keltirilgan

_{6.12-rasm: Buralish burchagi, °}
^{Burovchi moment M}_{t ,} ^Nm



_{Buralish burchagi φ , ° ,}

6.13-rasm: Buralishga sinash:

Namuna  6 x 75, latun, elastik deformatsiyalanish zonasining kattalashtirilgan ko’rinishi.

7-LABORATORIYA ISHI

Mavzu: Yupqa devorli tsilindrda kuchlnish va deformatsiyalar taxlili

Ishdan maqsad:

1. 
   Burlaishda bosh kuchlanishlar qiymatlarini eks’erimental yo’l bilan to’ish va nazariy qiymatlar bilan solishtirish
   
2. 
   Elastiklik moduli yung moduli ko’ndalang deformatsiya koeffitsienti-’uasson koefitsientini aniqlash
   
3. 
   Deformatsiya va kuchlanish bo’yicha Mor doirasini ko’rish
   

Nazariyadan asosiy ma’lumotlar

Namuna, o’lchov asboblari va sinov mashinasi. Tajriba SM-25 markaliqurilmadao’tkaziladi. Qurilma bir uchi vertikal ‘lastinkaga bikr qilib ma’kamlangan ikkita quvurdan iborat. Ularning ikkinchi uchlari richaglarga ma’kamlangan. Ikkala richagning yuqori uchlariga vintlar bilan ma’kamlangan dinamometr joylashtirilgan. Bitta quvur sirtiga to’g’ri burchagli «rozetka» shaklida ulangan uchta elektrotenzodatchik yo’ishtirilgan. Ularning bittasi kuvur yasovchisiga tik va qolgan ikkitasi esa yasovchiga 45^o burchak ostida bo’lib, bosh yo’na-lishlarga mos keladilar. Ikkinchi quvurga ko’nda-lang kesimining absolyut buralish burchagini aniq-lash uchun ikkita torsi-ometr o’rnatilgan.

Tayanch shartlar

Yupqa devorli tsilindrda kuchlanish va deformatsiyalar

Agar yupqa devorli tsilindrsimon idishga ‘_iichki bosim beriladigan bo’lsa, bu idish devorlarida tekis kuchlanish holati yuzaga keladi va bu bosim sath bo’ylab σ_t kuchlanishni va idish o’qi σ_a bo’ylab kuchlanishni hosil qiladi.

7.1-rasm Ichki bosim ostidagi tsilindr

A
gar didish diametri sdevor qalinligidan katta bo’lsa, bu idish devorlari yupqa hisoblanadi. Amaliyotda bu diametrlar nisbatitaqriban d_a/ d_i ≤ 1,2 bo’ladi (Bu yerda d_atashqi diametr, d_i– ichki diametr). Bu ikki diametr yordamida asosiy diametrning o’rtacha qiymati hisoblanishi mumkin

7.2-rasm. Devorlardagi tekis kuchlanish holati

Yupqa devorli detallarda devorlardagi kuchlanish va deformatsiyalarni doimiy deb hisoblash mumkin. SHuningdek, radial yo’nalishdagi σ_r kuchlanish qiymati boshqa ikki kuchlanishlar qiymatiga nisbatan ancha kam.

Bosim ostida idishlarga zo’r berishning ikki turi mavjud.

Tsilindr uchidagi idishni ochish (quvur)

Bu yerda aylana bo’ylab faqat bitta σ_t kuchlanish hosil bo’ladi. O’q bo’ylab tushadigan yuk qiymati nolga teng. Kuchlanish holati o’qsiz bo’ladi. Bizning holatimizda yuza sathlariga tushadigan F bosim kuchi harakatlanuvchi porshenlar va asos tagligi orqali singib (yo’qolib) ketadi

10.3-rasm Quvur
7.3-rasm. Qopqoqlardagi tekis kuchlanish holati

Kuchlanish tsilindr yarmiga tushadigan kuchlar muvozanati yo’li bilan hisoblanishi mumkin. Ichki bosim yordamida harakatga keluvchi yuk ‘_idevorda aylana bo’ylab tushadigan σ_t kuchlanish tomonidan singdirilishi zarur.

Bu yerda aylana bo’ylab faqat bitta σ_t kuchlanish hosil bo’ladi. O’q bo’ylab tushadigan yuk qiymati nolga teng. Kuchlanish holati o’qsiz bo’ladi. Bizning holatimizda yuza sathlariga tushadigan F bosim kuchi harakatlanuvchi porshenlar va asos tagligi orqali singib (yo’qolib) ketadi

Kuchlanish tsilindr yarmiga tushadigan kuchlar muvozanati yo’li bilan hisoblanishi mumkin. Ichki bosim yordamida harakatga keluvchi yuk ‘_idevorda aylana bo’ylab tushadigan σ_t kuchlanish tomonidan singdirilishi zarur.

7.4-rasm. Aylana bo’ylab kuchlanish

Tsilindr uzunligi Ltenglamaning har ikki tomonidan qisqartirib yuborilishi mumkin. SHunda σ_t kuchlanish qiymati quyidagi formula yordamida hisoblanadi.