«tabiyot fanlari» fakultеti «Gеografiya va uni o’qitish mеtodikasi» kafеdrasi

Birinchi  belgi.

  Shahar  aholisining  jadal  suratda  o’sishi.  XX  asr  davomida 

jahonda  shaharliklar  soni  13  marta  ko’paydi.    Faqat  1950  –  1970  yillarda    u 

80 % dan ko’proqqa oshdi. 1970  – 1990  yillarda  esa salkam 70  %  ga o’sdi.  

Hozirgi  kunda  shaharlar  aholisi    qishloqlarni  mamuriy  jihatdan  shaharlarga 

aylantirishni,  qishloqdan  shaharga  ommaviy  megratsiyaning  kuchayishi 

tufayli  qishloqqa    qaraganda  3  marta  tez  o’smoqda.  Bu  jarayon  XXI  asrning 

birinchi  yarmida  ham  saqlanib  qolishi  kerak.    Taxminlarga  ko’ra  2025  yilga 

borib  shaharlar  aholisi  5  mlrd  ga  yetadi  va  jahon  aholidagi  ulushi  60  %  ga 

ko’tariladi.  



 

Ikkinchi belgi

-  SHahar aholisining to’planishi davom etmoqda, eng avvalo 

katta  shaharlarda    bu  ishlab  chiqarish  xarakteri  uning      fan  ta’lim,    ishlab 

chiqarish  sohalari  bilan  aloqasi  murakkablashuvida  namoyon  bo’ladi.  Katta 

shaharlar odatda  odamlarning manaviy extiyojini qondiradi. Turli xil tovarlar 

va xizmatlar mo’lligi bilan yaxshi ta’minlaydi. Axborot olish imkoniyatlarini 

kengatiradi.  XX  asr  boshlarida  dunyoda  butun  shaharlar  aholisining  5%  I 

yashayotgan  360  ta  katta  shaharlar  sanalgan.  1950  yilga  kelib  shaharlar  soni 

960  taga  yetdi  aholisi  36  %  ni  tashkil  etdi.  1990    yilda  shaharlar  3500  ta 

bo’ldi, aholisi soni 68 % ga yetdi. Katta shaharlar orasida millioner shaharlar 

alohida ajralib turadi va ularning soni ham ko’paymoqda. 2005 yilda jahonda 

millioner shaharlar  430 tadan  ortdi va ularning aholisi 1.3 mlrd kishiga yetdi.  

---

35 

 

