Tabiiyot-geografiya fakulteti

Mavzuning yangiligi. 

Tabiiy  va  oqava  suvlar  namunasini  analizga  tayyorlashda  ishlatiladigan 

zaharli  va  shisha  buyumlarni  yemiruvchi  ftorid  kislotasi  (plavik  kislotasi)  o`rniga 

boshqa  ancha  zaharsiz  reaktivlar  qo`llaniladi.  Juda  qimmatbaho  platina  tigel 

o`rniga  oddiy  chinni  tigellardan  foydalaniladi.  “Nessler  reaktivi”  (Kaliy 

tetrayodomerkurat(II)ning  kaliy  ishqoridagi  eritmasi)ni  kaliy  yodid  va  simob 

tuzlari asosida sintez qilish yo`lga qo`yildi. 

Tadbiq etilishi. 

Tabiiy  va  oqava  suvlar  na’munasi  tarkibidagi  ammoniy  miqdorini 

fotoelektrokolorimetrik  metod  bilan  aniqlash  usulining  optimal  variantlari  ishlab 

chiqildi va tadbiq etildi. Bu usulning boshqa analiz obyektlari tarkibidagi ammoniy 

miqdorini aniqlash imkoniyatlari o`rganildi va tegishli tavsiyalar berildi.  

Tabiiy  va  oqava  suvlar  namunalari  tarkibidagi  (1,4



10

-3

%)  ammoniy 

miqdorini  aniqlashning  qoniqarli  metodlari  kolorimetrik  va  hajmiy  analiz 

metodlari hisoblanadi.  

Hajmiy  analiz  metodlari  ham  metod  ammoniy  ionlarining  kislotali  muhitda 

“Nessler  reaktivi”  (Kaliy  tetrayodomerkurat(II)ning  kaliy  ishqoridagi  eritmasi) 

bilan  qizil-qo`ng`ir  rangli  ichki  kompleks  birikma  hosil    qilishga  asoslangan.  Bu 

metodning  sezgirligi  5



10

-3

%  ga  teng  shuning  uchun,  bu  metod  bilan  Tabiiy  va 

oqava suvlar, biologik obyektlar va ba’zi tuproqlar tarkibidagi ammoniy miqdorini 

aniqlab bo`lmaydi. 

Kam  miqdordagi  ammoniy  miqdorini  aniqlash  (10  mkg/ml  dan  ko`p 

bo`lganda) metod ammoniy ionlarining kislotali muhitda “Nessler reaktivi” (Kaliy 

---

7 

 

tetrayodomerkurat(II)ning  kaliy  ishqoridagi  eritmasi)  bilan  qizil-qo`ng`ir  rangli 

ichki  kompleks  birikma  hosil    qilishga  asoslangan.  Bu  metod  juda  sodda  va  unda 

ko`p ionlarning ishtiroki analizga halaqit qilmaydi. 

Biz qo`llagan metod boshqa metodga nisbatan 5 marotaba sezgir hisoblanadi.