Tabiiy tolalar va matoga ishlov berish” kafedrasi

5-MAVZU: Bir qavatli bo’ylamasiga to’qilgan bosh va hosila trikotaj to’qimalarining tuzilishi va xususiyatlari
Reja: 1.Bo’ylamasiga to’qilgan trikotaj halqasining tuzilishi

2.Sepochka to’qimasining tuzilishi va hususiyatlari

3.Triko va uning xususiyatlari

4.Atlas va uning xususiyatlari

Trikotaj ishlab chiqarish sanoatida to’quv tezligi yuqori bo’lgan tanda to’quv mashinalari keng tarqalgan. Tanda to’quv (osnovovyazal’nie) mashinalarining ish unumdorligi to’quv dastgohlarining ish unumdorligiga qaraganda 6-8 marta yuqoridir. Ayrim tanda to’quv mashinalarining tezligi 2000-3000 ayl./min ga yetadi. Shunday tanda to’quv mashinalari mavjudki, ularda ikkitadan to 48 tagacha teshikchali ignalar o’rnatilgan moslamalari (grebenkalari) bor. Tanda to’quv mashinalarida ichki va ustki trikotaj kiyimlaridan tashqari, nafis to’r buyumlari va krujevalar, gilamlar, baliq tutish uchun to’rlar, galantereya buyumlari, qo’lqoplar, ayollar paypoqlari ham muvaffaqiyatli ishlab chiqarilayapti.
Bo’ylamasiga to’qilgan trikotaj halqasining
tuzilishi
Bo’ylamasiga to’qilgan trikotaj halqalari tanda iplari tizimidan hosil qilinadi. Tanda iplari parallel’ yo’nalgan bo’lib, ularning har biri bir qatorda bittadan yoki istisno tariqasida ikkitadan halqa hosil qiladi. Ip bitta halqa qatorida bitta halqa hosil qilib, keyingi qatorga o’tadi. 5.1, a-rasmda bo’ylamasiga to’qilgan trikotaj halqasining tuzilishi ko’rsatilgan. Halqa asosi (1-2-3-4-5) o’lchamiga qarab, halqaning egallagan maydoni aniqlanadi.


5.1-rasm. Bo’ylamasiga to’qilgan trikotaj xalkasining tuzilishi

Protyajka (5-6) yordamida har bir halqa keyingi qator halqasi bilan tutashadi. Protyajka uzunligi, ipni ignaga qo’yilishida teshikli igna qancha to’quv ignalar qadamiga siljishiga va bundan tashqari halqalarning qaysi tayoqchasi protyajka bilan tutashishiga bog’liqdir. Bo’ylamasiga to’qilgan to’qimalarda ochiq va yopiq halqalar hamda bir tomonlamali va ikki tomonlamali protyajkalar bo’lishi mumkin (5.1, b-rasm). Bir xil to’qimalarda halqalar shakli va halqalarning o’zaro tutashish tartibi turlicha bo’lishi mumkin. Biroq har bir to’qimada shakli va o’zaro joylashishi turlicha bo’lgan halqalarning almashish tartibi vaqti-vaqti bilan takrorlanadi. Trikotaj to’qimasining bunday takrorlanadigan qismi rapport deb ataladi.