Tabiiy; sintetik va sun’iy

Polikondensatsiya, polimeriya va sopolimerlanish reaksiyalari

Yuqori molekulyar birikmalar (YMB) kelib chiqishi bo’yicha 3 ga bo’linadi:

1) tabiiy; 2) sintetik va 3) sun’iy.

Tabiiy YMBlarga o’simlik va hayvonot dunyosida keng tarqalgan va ularning hayoti

uchun muhim ahamiyatga ega bo’lgan selluloza, kraxmal, oqsillar, nuklein

kislota, lignin va tabiiy kauchuklar va boshqalar kiradi.

Lignin

Sun’iy YMB

Shun’iy YMB tabiiy yuqori molekulyar birikmalarni kimyoviy qayta ishlash

natijasida hosil qilinadi. Masalan, viskoza va asetat tolalari –sellulozani qayta

ishlash, rezina esa tabiiy kauchukni vulkanlash mahsulidir.

Sintetik YMBlarga sintetik plastik massalar, kauchuklar va sintetik tolalar kiradi. Sintetik YMB tabiatda uchramaydigan va polikondensatlanish reaksiyalari asosida sintez qilib olinadi.

YMB ko’pincha polimerlar (grekcha “poli” –ko’p, “meros” –qism

ma’nosiga ega) ham deb ataladi. Bir necha ming molekulalari o’zaro birikib,

polimer hosil qiladigan quyi molekulyar moddalar monomerlar deyiladi. Masalan,

quyidagi reaksiyada:

nC H₂ = CH₂ (-CH₂ – CH₂-)_n