Tabiiy resurslarni boshqarish, ekologiya va atrof-muhit

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 
ǀ
ISSUE 3 
ǀ
2022 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 739
TABIIY RESURSLARNI BOSHQARISH, EKOLOGIYA VA ATROF-MUHIT 
MUHOFAZASI 
 
Muhammadxo’ja Olimov 
Dilshoda Nafasova 
QarDU talabasi 
QarDU talabasi 
 
ANNOTATSIYA 
Ushbu tezis tabiiy resurslardan unumli foydalanish, atrof muhit va ekologiya 
muommolari va ularni bartaraf etish haqida bayon qiladi.
 
Kalit so’zlar: 
Ekologiya tabiiy landshaft, eroziya, ekologik tahlil, qo’riqxona, 
“Qizil kitob”, resurs, inson omili. 
Konstitutsiyamizning 50-moddasida «Fuqarolar atrof-muhitga ehtiyotkorona 
munosabatda bo`lishga majburdirlar»-deya belgilab qo’yilgan. bundan ko’rinib 
turibdiki, atrof muhitga bo’lgan munosabat bosh qomusda ham keltirib o’tilgan. Bu esa 
fuqarolarning ekologik majburiyatlarini konstitutsiya darajasida mustahkamlaydi.
Muhtaram Birinchi Prezidentimiz I.A.Karimovning 2010-yil 20-sentyabrda BMT Bosh 
Assambleyasining “Ming yillik sammiti”da so’zlagan nutqida Markaziy Osiyo, 
jumladan O’zbekistondagi ekologik muammolarga alohida e’tibor qaratildi, 
“mintaqaviy muammolar majmuyiga e’tibor qaratilar ekan, ekologik xavfsizlik va atrof-
muhit masalalarini chetlab o’tish mumkin emas...” bu so’zlar zamirida ekoligiya uchun 
faqatgina mas’ul xodimlar emas, har bir inson javobgar ekanligini anglatadi. Elologiya 
har doim global muammo sanalib kelgan. Dunyo aholisining keskin o’sishi o’z 
navbatida katta miqdordagi yerlarning o’zlashtirilishi, tabiat va sanoat-industial jamiyat 
o’rtasidagi chegaralarning buzilishiga olib keladi. Atrof-muhit, jonli tabiat esa maishiy 
chiqindilar ichida qolib ketmoqda. 
Global muommolar haqida fikr yuritadigan bo’lsak ularning kata qismi aynan 
ekologiya va atrof-muhitga bog’liq ekanini ko’rishimiz mumkin. Xususan, Ozon 
qatlamining yemirilishi, chuchuk suv miqdorining keskin kamayib ketishi, shimoliy va 
janubiy qutb muzliklarining erishi, buning oqibatida esa dunyo okeani sathining bir-
necha metr ko’tarilishi, okean suvlarining sho’rlanishi, noyob hayvon turlarining 
yo’qolib ketish darajasida kamayib ketganligi, tabiiy landshaftlar o’z qiyofasini 
o’zgartirganligi, havoning ifloslanganligi, sanoat yetakchi o’rin egallagan davlatlarda 
atmosferaning karbonat angidrid gazi bilan to’lganligi(xitoyda yoz oylarida qizil 
rangdagi qor yog’ishi, Hindistonning Munbay shahridagi havo tarkibidagi zararli 
moddalarning kislorod miqdorga qaraganda ko’p bo’lishi) global muammolar orasida 
yetakchi.
Hayvonot olami, o’simlik dunyosi ushbu ko’rsatkichlarda kamayib boradigan 
bo’lsa, kelajak avlod jonli tabiatni ko’ra olmasligi mumkin. Dunyo hamjamiyati ushbu 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3