Tabiiy gazni yig‘ish tizimlari “Sho‘rtan” koni misolida. «Sho‘rtan»

Gazni dastlabki tayyorlash qurilmasi (GDTQ).

GDTQ mahsulotlari bo‘lib, quyidagilar hisoblanadi:

• 
  qisman benzin fraksiyalaridan ajratilgan, mexanik aralashmalardan tozalangan va tomchili namliklardan quritilgan tabiiy kam oltingugurtli gaz;
  
• 
  separatsiyalashning birinchi bosqichida ajratilgan beqaror gazli kondensat.
  

GDTQ uchun xom-ashyo bo‘lib, gazli fazalardan tashqari, qatlam suvlari va uglevodorodli kondensatning og‘ir qismlari ko‘rinishidagi suyuq fazalarni o‘zida saqlovchi «Sho‘rtan» koni, «Janubiy Tandircha» koni, «Bo‘zaxur» konining gaz quduqlari mahsulotlari hisoblanadi. Mahsulotlar oqimida shuningdek mexanik aralashmalar ham mavjud bo‘ladi.

Gaz – rangsiz, havodan yengil, namlik ishtirokida yemiruvchi xususiyatlarga ega, yonuvchan, portlashga xavfli, zaharli. Metan bo‘yicha portlashi chegarasi 5-15%, o‘zidan alangalanish harorati 630 °С, RChK= 300 mg/m³.

Inson organizmiga tushganda, tomirdagi plazmaga qarshi zahar kabi ta’sir qiladi. Gazning zichligi 0,757 g/dm³, nisbiy zichligi 0,651. Xom-ashyo gazining issiqlik yaratuvchanlik qobiliyati - 11196,6, quruq gazniki - 8020 kcal/m³.

“Sho'rtan” konining ishlatiladigan quduqlari soni - 124. Quduqlar har biri 5-6 quduqlardan iborat doira shaklidagi batareyalarga guruhlanadi.

Quduqlar GDTQ ga bo‘yicha, ya’ni 168 mm li diametrdagi shleyflar bo‘yicha bitta YP ga 5-6 quduqlardan gaz ulanadigan kollektorli-ko‘p qatorli sxema bo‘yicha ulanadi. Gaz 273 mm li diametrdagi ishchi kollektor bo‘yicha YP dan GDTQ ga kelib tushadi. YP dan quduqlar mahsulotlarini o‘lchash uchun, 168 mm diametrli o‘lchash kollektori ko‘zda tutilgan

Gaz yig‘ishning barcha tizimi GDTQ kirish qatorlarida o‘rnatilgan ehtiyot saqlovchi klapanlarning o‘rnatilgan bosimi - 121 kgc/sm² – maksimal bosimga mo‘ljallangan.

GDTQ-1 da gaz separatsiyalashning ikkita maydonchasi joylashtirilgan. Bitta maydonchada, har biri 3 mln.m³/sutka unumdorlikdagi ishchi gazseparatorlarning 4 ta bloki o‘rnatilgan.