|
1.
Mamalakat
hududining
tabiati
va
regionlarda
geosfera
holati.
Bu
bo'limda
hududlarni
ekologik
xavfsizlik
va
tabiatdan
foydalanish
bo'yicha
rayonlashtirish,
hududiy
tizimlarni
ekologik
barqarorligini
aniqlashtirish zarur.
:
2. Hududlar aholisining holati, Asosan ekologik krizisli hududlarda aholining ijtimoiy,
ekologik, genetik holatni va hayot davom-iyligi darajasini aniqlash hamda aholining salomatlik
darajasini o'rganish'ajtimoiy, iqtisodiy va ekologik xavfsizlikga tahdid soluvchi holatlarni
baholash;
aholi
hayot
faoliyatining
xavfsizligi
va
kelajak
avlodning
hayotga
moslashuvchanligini analiz qilish zarur.
3. Hududlar xo'jaligi. Bu holatda jamiyat barqaror rivojlanishin-ing asosiy
ko'rsatkichlari texnogen xavf va xavfsizlik, resurs-lardan foydalanish, mulk shakllarining
samaradorligi, resurslar salohiyati, tabiatdan foydalanishning iqtisodiy jihatlari, davlat
siyosatining hayotiyligi va boshqalar baholanishi hamda ekologik holat analiz qilinishi kerak.
Ayrim holatlarda barqaror rivojlanish konsepsiyasi bo'yicha bu-tunlay teskari qarashlar ham
uchrab turadi. Barqaror rivojlanish konsepsiyasi dunyoni boshqarishning yangi shakli, ammo u
barcha dav-latiar manfaatlari uchun emas. Unda G'arb davlatlari va AQSh o'zining tabiiy
resurslarga bo'lgan ehtiyojini rivojlanayotgan davlatlar evaziga qondirishi ko'zda tutiladi. Bu
konsepsiyaning hayotiyligi bo'yicha noto'g'ri ma'lumotlar tarqatiladi. Tabiat resurslari tugab,
ekologik xavfli vaziyatda qolgan mamlakatlar o'zining strategik mavqeyim yoqotadi va ixtiyoriy
ravishda bu davlatlarning «ekologik koloniyasi»ga aylanib qoladi. Bizning fikrimizcha, har bir
davlat o'z hududining geografik imkoniyatlari, tabiiy resurslarining saiohiyati, xalqining
intellektuadarajasi va milliy, diniy urf-odatlari doirasida barqaror rivojlanish konsepsiyasiga
o'tishi kerak. Dunyoning turfa xil iqlimiy va tabiiy sharoitli regionlari mavjud va ularning
hammasi uchun yagona dastur ishlab chiqish qiyin.
Barqaror rivojlanish konsepsiyasiga o'tish imkoniyatlari ham har bir region, davlat uchun
turli darajadadir. Bu borada Respublikamiz Prezidenti I. Karimov «...xavfsizlikni qanday saqlab
qolish lozim? Barqarorlikni qanday ta'minlash darkor? Taraqqiyot yo'lidan sobitqadam
rivojlanishga nimalar hisobiga erishish mumkin? kabi savollarni jamiyatimiz oldiga qo'yar ekan,
bu muammoning nechog'lik dolzarbligiga e'tibor qaratadi. Respublikamizning geografik
—
strategik imkoniyatlari, tabiiy sharoiti va resurslari jamii yatimizni barqaror rivojlanishi uchun
zamin yaratadi. Ammo Respublikamizdagi ekologik vaziyat barqaror rivojlanishni ta'minlash
yo'lida to'siqbo'lishi mumkin. Buni quyidagilarda ko'rish mumkin:
19
♦Respublikamizda yer resurslarining chegaralanganligi sharoitida tuproqning sho'rlanishi,
tuproqning turli ximikatlar, shu jumladan, mineral o'g'itlar bilan ifloslanishi, kon sanoati evaziga
qishloq xo'jalik yerlarining kamayishi, cho'Hashish jarayonining tezlashayotganligi va h. k.
♦Suv resurslarining cheklanganligi va ifloslanganligi, ichimlik suyi sifatining buzilgar^igi,
Orol bo'yidagi jiddiy ekologik vaziyat, yer osti suvi sathining ko'tarilishi va h. k.
♦Urbanizatsiyalashgan va sanoatlashgan shaharlarda atmosfera havosining ifloslanishi,
atmosferaga chang va tuzlarning ko'tarilishi va h. k.
♦Tabiiy muvozanatning buzilishi, tabiiy tabiat komplekslarining antropogen ta'sirga uchrashi
va. k.
Yuqorida ko'rsatib o'tilgan ekologik muammolar Respublikamiz hududida tabiiy sharoit
va ularning antropogen ta'sirga beriluvchanlik darajasi, tabiat qonuniyatlari hamda antropogen
ta'sir darajasiga bog'liq holda murakkab tarzda aks etadi. Bu esa Respublikamizda barqaror
rivojlanishni ta'minlash uchun mamlakatimiz hududini ekologik xavf-sizlik jihatdan
rayonlashtirish zarariyati mavjudligini ko'rsatadi.
Xulosa sifatida shuni aytish mumkinki, hududlarni ekologik xavf-sizlik jihatdan
rayonlashtirish jamiyatni barqaror rivojlanishini ta'miniash uchun har bir hududga tegishli
strategik tadbirlar tiz-imini ishlab chiqish imkonini beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
