Tabiiy fanlar va geografiya Fakulteti dekani: dots. V. Azizov

Ekologik muvozanatni qayta tiklash deganda tabiatning tarkibiy qism (komponent) lari va 

majmualari  orasida  barqaror  o

’zaro  bog’liqlik,  aloqadorlik  va  harakatni  avvalgi  holdagidek 

mavjud  bo

’lishiga  yaqinlashtirishni  tushunmoq  kerak.  Har  qanday  geotizimni  (regional 

miqyosgacha)  uning  buzilishidan  avvalgi  tabiiy  holatiga  hech  vaqt  qaytarib  bo

’lmaydi.  Lekin 

o

’sha  holatga  yaqinroq  bo’lgan  muntazam  boshqarilib  turadigan  sun’iy  ekologik  muvozanatni 

tiklash  mumkin.  Buzilgan  ekologik  muvozanatni  qayta  tiklash  majmuasiga  aholining  yashash 

sharoiti  va  sog

’ligini  ham  avvalgidek  yuqori  darajada  bo’lishligiga  erishishni  ham  qo’shish 

lozim. CHunki odam ekologiyasi tabiat ekologiyasining ajralmas qismidir. 

Geoekologik muammolarni bashorat qilish avvalgi, hozirgi holatlari, kelajaqdagi o

’zgarishi 

yo

’nalishlari bo’yicha amalga oshirilishi mumkin. Avvalgi geotizimlarning tuzilishi, o’zgarishi 

---

 

10 

holatini tahlil qilishda buzilgan hozirgi ekologik vaziyatda borgan sari katta maydonlarni egallab 

olayotgan  mikroteotizimlarni  aniqlash  amaliy  ahamiyat  kasb  etadi.  Bu  miqrogeotizmlardagi 

o

’zgarish  yo’nalishlarini  belgilash  va  ular  asosida  kelajakdagi  o’zgarishlarni  aniqlash  lozim 

bo

’ladi. 

Tabiat bilan jamiyat o

’rtasidagi o’zaro munosabatlarning keskinlashuvi oqibatida joylarda, 

ba

’zan  juda  katta  hududlarda  turli  geoekologik  muammolar  tarkib  topmoqda.  Tadqiqotlarning 

natijalariga  ko

’ra  bunday  muammolar  hududiy  jihatdan  birbirlari  bilaya  o’zaro  aloqada  va 

tadrijiy ravishda shakllanib bormoqda. Geoekologik muammolar tarqalgan maydonlari miqyosi, 

taraqqiyot  darajasi  va  turlariga  qarab  dunyo  miqyosidagi,  o

’lka  miqyosidagi  va  mahalliy 

guruhlarga ajratiladi.»