Tabiiy fanlar fakulteti “Himoyaga ruxsat etilsin”

Teri kasalliklarining umumiy klinik belgilari.

Odatda, subyektiv va obyektiv belgilar tafovut qilinadi.

Subyektiv belgilar zararlangan teri sohasining qichishishi, achishishi, og‘rishi, tortishib turishi, paresteziya va shu kabilardir. Ayrim bemorlarda harorat ko‘tarilib, et uvishishi, uyquning buzilishi kabi holatlar kuzatiladi. Ammo shuni ta'kidlash joizki, subyektiv belgilar ba'zi kasalliklarning eng asosiy belgilaridan hisoblanadi, chunki malum dermatozlar qichishish bilan kechadi (qo‘tir, eshakem, qichima, neyrodermit, qizil yassi temiratki, ekzema va boshqalar), ayrim kasalliklar (psoriaz, pushti temiratki, piodermitlar va boshqalar)da qichishish bo‘lmasligi ham mumkin. Qo‘tirda qichishish, asosan, kechasi zo‘rayadi. Demak, subyektiv belgilar bemorning shikoyatidan iborat bo‘ladi.

Obyektiv belgilar. Obyektiv o‘zgarishlar toshmalar ko‘rini-shida namoyon bo‘ladi. Aksariyat teri kasalliklarida, uning klinik belgilari toshmalar ko‘rinishida «teriga yozilgan» bo‘ladi. Belgi-larning joylashishi, siyrak yo qalinligi, rang tusiga qarab shi-fokor tashxis qo‘yiib, davo choralarini qo‘llashda foydalanadi. Toshmalar yallig‘lanib yoki yallig‘lanmasdan o‘tishi mumkin. Teri kasalliklarining ko‘pchiligi, asosan, yallig‘lanib o‘tadi.

Yallig‘lanmagan toshmalar pigmentli dog‘lar, o‘smalar, atrofiyalar, giperkeratozlar ko‘rinishida namoyon bo‘ladi. Bunday toshmalar birlamchi va ikkilamchi morfologik elementlardan tashkil topadi. Ekzogen yoki endogen ta'sirotga javoban terida paydo bo‘lgan elementlar birlamchi, shu elementlar asosida rivojlangan morfologik elementlar ikkilamchi deyiladi. Birlamchi morfologik elementlar inffltrativ hamda ekssudativ xillarga ajratiladi.

Ikkilamchi elementlarning tabiatiga qarab, ko‘pincha birlamchi elementlarning qanday kechgani to‘g‘risida tasawur hosil qilish mumkin.

Birlamchi morfologik elementlar. Terining qaysi qismida joylashganligiga, katta-kichikligiga, tarkibiga, yallig‘lanish xarakteri va oqibatiga (evolutsiyasiga) qarab 8 ta birlamchi toshma elementlari tafovut etiladi:

1) dog‘ (macula);

2) tuguncha (papula);

3) do‘mboqcha (tuberculum);

4) tugun (nodus);

5) pufak (bulla);

6) pufakcha (vesicula);

7) madda (pustula);

8) qavarchiq (urtica).

Shulardan dastlabki 4 tasi inffltrativ, keyingilari (pufak, pufakcha, madda, qavarchiq) esa ekssudativ morfologik elementlar, deyiladi.[18]