Tabiiy fanlar fakulteti “Himoyaga ruxsat etilsin”

Qo’tir -(SCABIES)Teri kasalligi bo‘lib, uni qo‘tir kanalari paydo qiladi. Kana teriga kirib, o’ziga yo‘l ochadi va badanni haddan tashqari qattiq qichishtiradi, qichinish issiq paytda va kechasi kuchayadi. Teri qichinish jarayonida tirnalib, o‘sha joylarida ba’zan ekzema, yiringlitoshmalar, chipqonlar paydo bo’adi. Odamga qo‘tir kasalligi buyumlaridan yuqadi .Kal va temiratki zamburug‘lar qo‘zg‘atadigan kasallik bo’lib, teri va sochlarni, gohida tirnoqlarni shikastlantiradi. Bu kasalliklar juda yuqumli bo‘lib, uzoq vaqtgacha davolanishni talab etadi. Kal va temiratka kasalligini qo‘zg’atuvchilari kasal uy hayvonlari, mushuk, it, quyon vaboshqa hayvonlarning junida bo’ladi. Kasallar darhol kasalxonaga yotqiziladi.

Teri va soch kasalliklar oldini olish badan terisi, ichki va tashqi kiyimni ozoda saqlashga doir gigiyena chora-tadbirlariga amal qilinishi talab qilinadi. Bu kasallik insoniyatga qadimdan ma’lum bo’lib ≪qichima≫ deb yuritilgan. Bundan taxminan 4000 yil avval Xitoyda, qadimgi Misrda, Vavilon hamda Assiriyada qo’tir kasalligi odamlarga ma‘lum edi. Rimda Sels qo’tir kasalligiga ≪Skobies≫ deb nom bergan, bu hozirga qadar tibbiyot amaliyotida qo’llanib kelinmoqda. Abu Ali ibn Sino ≪Tib qonuni≫ kitobida boshqa kasalliklar qatorida qo’tir kasalligi haqida ham ma’lumot berib o’tgan. qator olimlar (Avenzoara, Gildegord XII asr, Gale, 1812 y.) o’z asarlarida qo’tir kasalligi bilan og’rigan bemor terisida qandaydir mayda tirik parazit jonivorlar bo’lishini yozib qoldirganlar. 1834 yilda Korsikalik talaba Rinuchchi qo’tir kasalligining yuqumli ekanligi va uni kana qo’zg’atishini aniq ma’lumotlar bilan isbot etdi. Shu davrdan boshlab unga qarshi davo va profilaktik chora-tadbirlar ishlab chiqila boshlandi.