Tabiiy fanlar fakulteti “Himoyaga ruxsat etilsin”

2.2. Teri kasalligining turlari va ularni profilaktik chora tadbirlari. Teri kasalliklarining turlari

Dog‘ - terining rangi o‘zgarib qolgan joyda paydo bo‘ladigan toshmaga aytiladi. Dog‘lar yallig‘lanadigan va yallig‘lanmaydigan bo‘lishi mumkin. Kelib chiqish sababiga qarab tomirli, gemor-ragik, pigmentli dog‘lar farq qilinadi. Tomirli dog‘lar barmoq bilan bosilsa yo‘qoladi, keyin tezda yana paydo bo‘ladi. Odamning kichik tirnog‘idek keladigan pushti dog‘lar rozeola, deyiladi. Ikkilamchi zaxm, qorin tifi va dorilar ta'siridan kelib chiqadigan, dog‘lar bunga misol bo‘ladi. Tomirli dog‘lar terining ancha katta yuzasini egallashi mumkin (2 sm va undan katta) va ular eritema, deyiladi. Eritemalar kaftdek va undan kattaroq bo‘lib, aksariyat o‘tkir yallig‘lanish bilan kechadi. Bir necha eritemalar qo‘shilib, butun badanni egallashi eritrodermiya, deyiladi.

Kishi qattiq hayajonlanganda yoki uyalganida, ba'zan terida yallig‘lanish bilan bog‘liq bo‘lmagan qizil dog‘lar paydo bo‘ladi. Bunday eritematoz dog‘lar qichimaydi, shoxlanmaydi, bir zumda yo‘qolib ketadi, ularni «uyalish» dog‘lari ham deyiladi. Yallig‘lanmaydigan dog‘larda teri qizaradi, ba'zan ko‘kargan holda qon tomirlar goh torayib, goh kengayadi. Yallig‘lanmaydigan dog‘lar tug‘ma yoki orttirilgan bo‘lishi mumkin, bularga oq dog‘ (pes) yoki boshqa kasalliklar tufayli qoladigan dog‘lar kiradi. Yallig‘lanmaydigan dog‘lar teridagi yuza tomirlarning mudom kengayishi tufayli ham yuzaga kelishi mumkin. Turmushda orttirilgan bunday dog‘lar teleangioektaziya deyiladi. Ular bosilganda yo‘qolib, keyin yana paydo bo‘ladi. Teleangioektaziya mustaqil kechishi yoki boshqa biror kasallik (pushti husnbuzar, chandiqli eritematoz)ning klinik belgisi bo‘lishi mumkin.