Tabiiy fanlar fakulteti botanika kafedrasi

Buxoro jayron ekomarkazi.
Jayron O‘rta Osiyo va Janubiy Qozog‘iston cho‘llarida yashaydigan hayvon turlaridan bo‘lib, O‘rta Osiyo cho‘llari va Sharqiy Zakavkazeda keng tarqalgan. Jayronni qadimdan qoplon, it, burgut, o‘rgatilgan gepardlar yordamida ov qilingan. Keyingi o‘n yillikda avtomashinalar bilan ov qilish natijasida jayron soni keskin kamayib ketdi. Endilikda jayronni ovlash barcha ittifoqdosh respublikalarda man qilingan. Jayron muhofaza qilinuvchi nodir tur sifatida xalqaro «Qizil kitob»larga kiritilgan. O‘rta Osiyo va Ozarbayjonda jayronni muhofaza qilish uchun maxsus qo‘riqxona va zakazniklar tashkil qilingan. Jayronni yarim ochiq sharoitda saqlash, ko‘paytirish maqsadida 1977 yili eng tipik cho‘l landshaftlaridan iborat hududida, Qizilqumning janubida, Kogondan quyiroqda Buxoro pitomnigi tashkil etildi. Qo‘riqxonaning atrofi 36 kilometr uzunlikda sim to‘rlar bilan o‘ralgan. Unda zaruriy gidromeliorativ va biotexnik ishlar olib borilgan. 1978 yili may-noyabr oylarida 19 urg‘ochi va 25 yerkak jayron olib kelindi. Hozir ularning soni birmuncha ko‘payib, 300 boshdan oshib ketdi. 5 ming 600 gektar yyerni egallagan bu maydonda jayronlarning yashashi uchun barcha shart-sharoitlar yaratilgan. Bu qo‘riqxona O‘rta Osiyoda birinchi bo‘lib tashkil etilgan. Bu qo‘riqxonaga jayronlarni va kamayib ketayotgan boshqa hayvonlarni ko‘paytirish vazifasi yuklatilgan. Hozirgi vaqtda bu yyerda Prejevalskiy otlari ham ko‘paytirilmoqda.
Nazorat savollari:
1. Davlat milliy tabiat bog'lari haqida ma’lumot byering?
2. Milliy bog‘lar va buyurtmalarning vazifalari?
3. Tabiat yodgorliklari haqida ma’lumot byering?
4. Zomin xalq tabiiy bog‘ining o’simliklar dorivor turlari haqida ma’lumot byering?
5. Ugom-Chotqol milliy tabiat bog’i?
6. O‘rta Osiyoning biosfyera rezyervatlari haqida ma’lumot byering?
7. Buxoro jayron ekomarkazi nima maqsadda tuzilgan?
21-mazvu: Qizil kitobga kiritilgan dorivor o’simliklarni bioekologiyasi
Reja: