Табиат ва техноген цивилизация эстетикаси

Табиатдаги энг оддий нарса ва ҳодисалар мазмун ва шакли уйғунлиги билан гўзалдир. Гўзаллик бу воқелик (табиат, жамият, санъат) ҳодисаси бўлиб, аниқ ҳиссий таъсир ўтказиш орқали инсонда жисмоний ва маънавий кучлар оқимининг кўпайшига, шодлик, завқланиш, тўла маънавий қониқиш ҳолати вужудга келишига имкон яратади. Гўзаллик доимо фойдалидир, лекин бу фойдалилик жамият тараққиёти учун хизмат қилишга мўлжалланган бўлади.

• Табиатдаги энг оддий нарса ва ҳодисалар мазмун ва шакли уйғунлиги билан гўзалдир. Гўзаллик бу воқелик (табиат, жамият, санъат) ҳодисаси бўлиб, аниқ ҳиссий таъсир ўтказиш орқали инсонда жисмоний ва маънавий кучлар оқимининг кўпайшига, шодлик, завқланиш, тўла маънавий қониқиш ҳолати вужудга келишига имкон яратади. Гўзаллик доимо фойдалидир, лекин бу фойдалилик жамият тараққиёти учун хизмат қилишга мўлжалланган бўлади.
• Табиатдаги гўзаллик ижтимоий ҳаёт гўзаллигидан, фойдали амалий фаолиятдаги бадиий ижоддаги гўзалликдан фарқ қилади. Лекин гўзаллик қанчалик ўзининг ранго-ранглиги билан ажралиб турмасин, уларнинг барчаси қандайдир умумий туб белгиларга эга бўлиб, мана шу умумий туб белгилар туфайли уларнинг барчасини махсус илмий-фалсафий истилоҳ – гўзаллик тушунчаси орқали талқин этиш имконияти мавжуд.

2.Экологик эстетиканнг қадриятли томонлари.

• Глобаллашув жараёнида янги эстетик қадриятлар қарор топиб бормоқда. Бу инсоннинг табиатга ва жамиятга бўлган муносабатида акс этади. Немис файласуфи Иммануил Кант табиатни ахлоқийлик билан боғлайди: “Кимники бевосита табиат гўзаллиги қизиқтирса, бу унинг фикрлаш тарзида йўқ деганда, ахлоқийликка, эзгуликка қобилият мавжудлигидан далолат беради”. Аммо Ҳегелнинг, табиатда идеал йўқ, шу сабабли у иккинчи даражали гўзаллик тури, деган фикри эстетикада ҳукумронлик қилиб келди, айниқса, бу фикр табиатни “бўйсундиришни” тарғиб қилган марксизм таълимотида кенг эътироф этилди. Натижада узоқ йиллар мобайнида табиат эстетикасига эътибор қаратилмади. Биз меъморий обидаларни асраш, тиклаш ҳақида қайғурдик, уларни эстетик қадриятлар деб эълон қилдик, лекин ландшафт эстетикасини четга чиқариб қўйдик.