Та
shqi iqtisodiy faoliyat
Тоshkent viloyatining
ijtimoiy-iqtisodiy holati
84
2021- yilning yanvar-dekabr oylarida tashqi savdo aylanmasi 5 312,0 mln. AQSh
dollarini va o‘sish sur’ati 115,4 %ni, jumladan 2 011,4 mln. AQSh dollarini – eksport
operatsiyalari yoki o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 112,6 %ni, 3 300,6 mln. AQSh
dollarini – import operatsiyalari yoki o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 117,1 %ni tashkil
etdi.
2021- yilning yanvar-dekabr oylarida MDH va boshqa davlatlar kesimida
viloyatning tashqi savdo aylanmasi
(mln. AQSh dollari)
yanvar-dekabr
2020- yil
yanvar-dekabrga
nisbatan
% hisobida
2020- yil
2021- yil
Tashqi savdo aylanmasi
4 604,2
5 312,0
115,4
shu jumladan:
MDH davlatlari
2 138,6
2 524,2
118,0
boshqa davlatlar
2 465,6
2 787,8
113,1
Eksport
1 786,1
2 011,4
112,6
shu jumladan:
MDH davlatlari
650,1
691,9
106,4
boshqa davlatlar
1 136,0
1 319,5
116,1
Import
2 818,1
3 300,6
117,1
shu jumladan:
MDH davlatlari
1 488,5
1 832,3
123,1
boshqa davlatlar
1 329,6
1 468,3
110,4
VIII. TASHQI IQTISODIY ALOQALAR
ъ
Tashqi iqtisodiy faoliyat
Тоshkent viloyatining
ijtimoiy-iqtisodiy holati
85
Viloyat tashqi savdo aylanmasida
MDH va boshqa davlatlarning ulushi, %da
Savdo
aylanmasi
Eksport
Import
MDH davlatlari
46,4
36,4
52,8
Boshqa davlatlar
53,6
63,6
47,2
53,6
63,6
47,2
46,4
36,4
52,8
2020- yil yanvar-dekabr
Savdo
aylanmasi
Eksport
Import
MDH davlatlari
47,5
34,4
55,5
Boshqa davlatlar
52,5
65,6
44,5
52,5
65,6
44,5
47,5
34,4
55,5
2021- yil yanvar-dekabr
Та
shqi iqtisodiy faoliyat
Тоshkent viloyatining
ijtimoiy-iqtisodiy holati
86
2021- yilning yanvar-dekabr oylarida
viloyat eksport-importi tarkibi
Eksport va importning umumiy
hajmidagi ulushi, % hisobida
2020- yil
yanvar-dekabrga
nisbatan % hisobida
2020- yil
yanvar-dekabr
2021- yil
yanvar-dekabr
Eksport tarkibi
100,0
100,0
112,6
paxta tolasi
0,7
0,02
2,6
oziq-ovqat mahsulotlari
15,8
11,7
83,4
kimyo mahsulotlari va undan
tayyorlangan buyumlar
3,3
5,2
177,4
energiya manbalari va neft
mahsulotlari
-
0,03
10,4 m.
qora va rangli metallar
57,5
57,5
112,6
mashina va uskunalar
2,2
1,8
93,8
xizmatlar
0,7
0,5
80,2
boshqalar
19,8
23,3
131,7
Import tarkibi
100,0
100,0
117,1
oziq-ovqat mahsulotlari
16,0
17,4
127,6
kimyo mahsulotlari va undan
tayyorlangan buyumlar
8,9
10,3
136,4
energiya manbalari va neft
mahsulotlari
3,7
2,5
78,9
qora va rangli metallar
13,6
11,4
98,0
mashina va uskunalar
34,4
29,2
99,4
xizmatlar
1,8
1,0
64,4
boshqalar
21,6
28,2
152,5
ъ
Tashqi iqtisodiy faoliyat
Тоshkent viloyatining
ijtimoiy-iqtisodiy holati
87
0,0
200,0
400,0
600,0
800,0
1 000,0
1 200,0
13,0
282,7
58,8
1 027,0
39,5 12,1
353,0
0,0
200,0
400,0
600,0
800,0
1 000,0
1 200,0
0,3
235,9
104,2
1156,3
37,1 9,7
467,4
Eksport tarkibida tovarlar 99,5 % ulushiga ega bo‘lib, bular asosan qora
va rangli metallar (57,5 %), boshqa turdagi tovarlar (23,2 %), oziq-ovqat mahsulotlari
(11,7 %), paxta tolasi (0,02 %), kimyo mahsulotlari va undan tayyorlangan buyumlar
(5,2 %), mashina va uskunalar (1,8 %), shuningdek, xizmatlar (0,5 %) guruhlari hissasiga
to‘g‘ri kelmoqda.
Tovar va xizmatlar eksporti tarkibi
(
mln. AQSh dollari
)
Paxta tolasi
Xizmatlar
Oziq-ovqat mahsulotlari
Boshqalar
Kimyo mahsulotlari va buyumlari
Qora va rangli metallar
Mashina va asbob-uskunalar
2020- yil
yanvar-dekabr
2021- yil
yanvar-dekabr
Та
shqi iqtisodiy faoliyat
Тоshkent viloyatining
ijtimoiy-iqtisodiy holati
88
451,3
250
103,9
382,7
969,3
51,1
609,7
575,6
340,9
82,0
375,1
963,9
32,9
930,1
Import tarkibida eng katta ulush mashina va asbob uskunalar (29,2 %),
qora va rangli metallar (11,4 %), oziq-ovqat mahsulotlari (17,4 %) hamda boshqa
mahsulotlar (28,2 %) guruhlari hisobiga to‘g‘ri keldi.
Tovar va xizmatlar importi tarkibi
(
mln. AQSh dollari
)
Oziq-ovqat mahsulotlari
Mashina va asbob-uskunalar
Kimyo mahsulotlari va buyumlari
Xizmatlar
Energiya manbalari va neft mahsulotlari
Boshqalar
Qora va rangli metallar
2020- yil
yanvar-dekabr
2021- yil
yanvar-dekabr
ъ
Tashqi iqtisodiy faoliyat
Тоshkent viloyatining
ijtimoiy-iqtisodiy holati
89
2021- yilning yanvar-dekabr oylarida viloyat tashqi savdo aylanmasida
katta ulushga ega bo‘lgan davlatlar bilan tovar aylanmasi
Viloyat tovar
aylanmasida ulushi,
% hisobida
2020- yil
yanvar-dekabrga
nisbatan
% hisobida
Rossiya Federatsiyasi
21,6
111,5
Turkiya
17,7
138,4
Qozo
gʻ
iston
17,6
118,7
Xitoy
14,7
101,5
Braziliya
3,4
6,4 m.
Ukraina
2,8
2,4 m.
Koreya Respublikasi
2,7
74,2
Belarus
1,9
2,7 m.
Tojikiston
1,6
107,0
Germaniya
1,4
96,6
Af
gʻ
oniston
1,4
60,5
Qir
gʻ
iz Respublikasi
1,2
67,5
Italiya
1,1
123,9
Litva
1,0
105,4
Niderlandiya
0,9
156,0
Irlandiya
0,8
147,6
Polsha
0,6
134,2
Singapur
0,6
153,2
Eron Islom Respublikasi
0,6
2,1 m.
Qatar
0,5
2,9 m.
Та
shqi iqtisodiy faoliyat
Тоshkent viloyatining
ijtimoiy-iqtisodiy holati
90
Eksport qilinayotgan tovar va xizmatlarning asosiy qismi Rossiya, Turkiya,
Qozog‘iston, Xitoy va Braziliya davlatlari hissasiga to‘g‘ri kelmoqda. Bu esa umumiy
eksport hajmining 75,0 %ini tashkil qiladi. Rossiya, Turkiya, Qozog‘iston, Xitoy
va Braziliya davlatlariga eksport qilinayotgan tovarlar tarkibiga nazar tashlasak,
asosan kimyo mahsulotlari va undan tayyorlangan buyumlar, energiya manbalari va neft
mahsulotlari hamda oziq-ovqat mahsulotlari guruhlaridan iborat ekanligini ko‘rishimiz
mumkin.
2021- yil yanvar-dekabr oylarida MDH va boshqa xorij davlatlari
bilan amalga oshirilgan tashqi savdo tarkibi %da
Paxta tolasi
Oziq-ovqat
mahsulotlari
Kimyo va
plastmassa
Qora va rangli
metallar
Mashina va
uskunalar
Xizmatlar
Boshqalar
0,03
26,3
7,8
21,7
2,9
0,2
40,9
0,02
9,4
1,9
77,7
0,9
0,6
9,5
Eksport
MDH davlatlari
Boshqa xorij davlatlari
Oziq-ovqat
mahsulotlari
Kimyo va
plastmassa
Energiya
manbalari
Qora va rangli
metallar
Mashina va
uskunalar
Xizmatlar
Boshqalar
16,5
5,8
4,4
17,5
12,2
0,3
43,4
18,7
15,9
0,1
3,7
50,5
1,9
9,2
Import
MDH davlatlari
Boshqa xorij davlatlari
ъ
Tashqi iqtisodiy faoliyat
Тоshkent viloyatining
ijtimoiy-iqtisodiy holati
91
Viloyatda tashqi savdoni qo‘llab-quvvatlash hamda MDH davlatlari bilan ushbu
sohadagi hamkorlikni yanada mustahkamlash bo‘yicha olib borilayotgan chora-tadbirlar
natijasida, 2021- yil yanvar-dekabr oylarida tashqi savdo aylanmasida MDH davlatlarining
ulushi 47,5 %ni tashkil etdi hamda tashqi savdo aylanmasi o‘tgan yilning shu davriga
nisbatan 18,0 %ga oshdi.
Boshqa xorijiy davlatlarning viloyat tashqi savdo aylanmasidagi ulushi 2021- yilning
yanvar-dekabr oylarida 52,5 %ni tashkil qildi (2020- yilning ushbu davrida esa tashqi
savdo aylanmasidagi ulushi 53,6 %ga teng bo‘lgan).
Toshkent viloyatining kichik biznes korxonalarining
tashqi savdo aylanmasi
(mln. AQSh dollari)
So‘nggi yillarda Hukumatimiz tomonidan sanoat tuzilmasini diversifikatsiya
qilinishi, eksportni qo‘llab-quvvatlash, import o‘rnini bosuvchi tovar va mahsulotlarni
ishlab chiqarishni yanada oshirilishi natijasida viloyat tashqi savdo aylanmasida kichik
biznes korxonalarining ulushi oshib bormoqda.
Tashqi savdo aylanmasi
Eksport
Import
1 793,7
501,3
1 292,5
1 734,5
469,9
1 264,6
2020- yil yanvar-dekabr
2021- yil yanvar-dekabr
Та
shqi iqtisodiy faoliyat
Тоshkent viloyatining
ijtimoiy-iqtisodiy holati
92
Meva-sabzavot mahsulotlari eksporti
2021- yilning yanvar-dekabr oylarida jami 247,6 ming tonnadan ziyod
meva-sabzavot mahsulotlari 159,7 mln. AQSh dollariga eksport qilindi (o‘zgarish sur’ati –
84,0 %). Meva-sabzavot mahsulotlarining eksport tarkibiga qaralsa, 2021- yilning yanvar-
dekabr oylarida 163,9 ming tonnadan ko‘proq sabzavotlar 99,4 mln. AQSh dollariga yoki
o‘tgan yilning mos davriga nisbatan qiymatda 5,0 %ga o‘sgan.
Shuningdek, 45,4 ming tonna meva va rezavorlar 34,8 mln. AQSh dollarga eksport
qilingan bo‘lib, eksport hajmi o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 52,8 %ni tashkil etdi.
Shuni aytib o‘tish joizki, viloyatning eksport salohiyatini kengaytirish,
yangi bozorlarni o‘zlashtirish natijasida, meva-sabzavot mahsulotlari, uzum, poliz,
dukkakli ekinlar, shuningdek, quritilgan sabzavot va mevalar eksport qilinmoqda.
Jumladan, 2021- yilning yanvar-dekabr oylarida meva-rezavorlar hamda sabzavotlar
eksport hajmi 134,3 mln. AQSh dollariga teng bo‘lib, umumiy eksportdagi ulushi 6,7 %ni
tashkil etdi.
Meva va
rezavorlar
45,4 ming
tonna
34,8 mln.
AQSH
dollari
Uzum
27,0 ming
tonna
20,0 mln.
AQSH
dollari
Qovun va
tarvuzlar
8,5 ming
tonna
2,3 mln.
AQSH
dollari
Yeryon-
g'oqlar
2,7 ming
tonna
3,1 mln.
AQSH
dollari
Sabzavotlar
163,9 ming
tonna
99,4 mln.
AQSH
dollari
2021- yil yanvar-dekabr,
mln. AQSh dollari
Do'stlaringiz bilan baham: |