T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

Geomarkazlashgan datumlar
 
Datum 
nomi 
Yili 
Mamlakat/ 
Tashkilot 
a
, km (katta 
yarim oʻq) 
b
, кm (kichik 
yarim oʻq) 
f
 (siqilish) 
GRS 80 
1980 
MAGG 
(IUGG) 
6378,137 
6356,75231414 
298,257222101 
WGS84 
1984 
AQSH 
6378,137 
6356,75231424518  298,257223563 
PZ90 
1990 
MDH 
6378,136 
6356,751 
298,257839303 
IERS96 
2003 
МСВЗ 
(IERS) 
6378,13649 
6356,751 
298,25642 
 

---

 
Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
 
 
 
44 
 
Demak, yuqoridagi fikr va mulohazalar asosida  datumni referens-ellipsoid 
emas, balki yerdagi obyektlarning joylashuvini hisoblash jamlanmasi yoki modeli 
sifatida  qarashimiz  zarur  boʻladi.  Bunday  datum  mutaxassislar  tilida 
gorizontal 
datum
  deyiladi.  Gorizontal  datum  turiga  qarab  yerdagi  obyektning  joylashuv 
koordinatasi  turlicha  boʻladi.  Hozirda  dunyoda  bir  necha  yuzlab  mahalliy 
datumlar mavjud va ular oʻsha joy uchun qulay boʻlgan tizimlarga referenslanadi.  
Ma’lumki,  dunyo  boʻyicha  xalqaro  hisoblangan  datum  WGS-84  asosan 
GPS  tizimi  uchun  ishlab  chiqilgan  boʻlib,  undan  olingan  koordinatani  mahalliy 
referens-ellipsoidga  asoslangan  koordinata  sistemasiga  moslashtirish  zarur,  aks 
holda  bir  necha  metrdan  hatto  yuzlab  metrgacha  farq  qilishi  mumkin.  Bunday 
farqni  bartaraf  etish  uchun  koordinata  sistemalari  transformatsiya  qilib 
oʻzgartiriladi.