T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
 
 
 
33 
 
bazasini  boshqaruvchi  tizim  yaratiladi.  Geoaxborot  ma’lumot  bazasidan 
ma’lumot olinishi yoki kartaning oʻzida kerakli joyga buyruq berib ham olinishi 
mumkin.  Bundan  tashqari,  toʻgʻridan  toʻgʻri  ma’lumot  bazasining  ichidan  ham 
olinishi mumkin. 
Tizim  raqamli  kartadagi  har  bir  obyektning  geofazoviy  bogʻlanishlarini 
aniqlaydi,  bu  esa,    oʻz  navbatida,  bitta  hududdan  ikkinchi  hududga  oʻtish 
imkoniyatini  beradi.  Bu  kabi  pozitsion  va  fazoviy  ma’lumotlarga  bogʻliqlik 
ma’lumotlarni  qoʻshish  yoki  kartografik  xarakterlarni  belgilash  orqali  yangi 
ma’lumotlar  bazasini  yaratish  yoki  yangilash  imkoniyatini  beradi.  Bunday 
texnologiya  GATda  fazoviy  tahlil  deb  ataladi  va  koʻplab  muhandislik  va  biznes 
ishlarida qoʻllaniladi.  
ArcCAD  ma’lumot  bazasini  chizma  va  CAD  rasmlardan  alohida  holda 
shakllantiradi,  chunki  CAD  orqali  yaratilgan  chizmalar  GAT  uchun  kerak 
boʻladigan  umumiy  ma’lumotlarni  oʻzida  saqlash  imkoniyatiga  ega  emas. 
Shuning uchun ArcCAD bu yerda qimmatli geoaxborot tizimi hisoblanadi. 
ArcCAD  tizimi  CAD  tizimni  shaxsiy  kartalarni  yaratish  va  tahrir  qilish 
uchun  ishlatadi.  Agar  foydalanuvchi  AutoCAD  dasturiga  ega  boʻlsa,  u  holda 
ArcCAD  mavjud  chizmalar  va  rasmlarni  GATga  mos  formatga  oʻzgartira  oladi. 
MS  Windows  yordamida  elektron  jadval  va  geoaxborot  ma’lumotlar  bazasini 
oʻzaro bogʻlash mumkin. ArcViewni Windowsda qoʻllash orqali ArcCAD orqali 
hosil qilingan geoaxborot ma’lumotlarining soʻrovini tashkil qilish mumkin.