T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
 
 
 
27 
 
Ushbu  dasturning  keyingi  avlodlari  chiqishi  bilan  undagi  funksiyalar  ham 
tobora oshib boradi. Masalan, ikkinchi avlod vakilida geografik elektron jadvallar 
bilan  ishlash,  qaror  qabul  qilish  va  statistik  ma’lumotlarni  jadval  koʻrinishida 
kiritish  imkoniyatlari  mavjud  boʻlsa,  uchinchi  avlodida  fazoviy  tahlil  va 
modellashtirish  kabi  funksiyalar  bilan  boyitilgan.  Hozirgi  kunda  sanoatda  va 
ishlab  chiqarish  sohasida  ArcView  dasturining  toʻqqizinchi  avlodi  ishlatib 
kelinmoqda  va  u  yuqoridagilardan  koʻra  koʻproq  funksiyalar  bilan  toʻldirilgan 
hamda ishlash tezligi ham oshirilgan.  
ArcView dasturi quyidagi vazifalarni bajarish uchun moʻljallangan:  

 
kartalarni yaratish va tahrir qilish; 

 
kartalarni vizuallashtirish va loyihalash; 

 
mavzuli kartalar yaratish; 

 
geografik va semantik ma’lumotlarni fazoviy hamda statistik tahlil qilish; 

 
geokodlash;  

 
ma’lumotlar bazasi bilan ishlash; 

 
karta hisoboti va xulosalarini printer, plotter yoki grafik fayllarga oʻtkazish. 
ArcView  dasturidan  fazoviy  ma’lumotlar  bilan  ishlashda  foydalanish 
mumkin. Dasturning asosiy  xususiyati  –  jadval koʻrinishida oddiylik  bilan ishga 
tushishi,  dBASE  tipidagi  fayllar  va  server  ma’lumotlar  bazasidan  ma’lumotlarni 
tasvirlashda, qayta ishlashda ularni yaxshi tushunish va tahlil etishdir.  
ArcView dasturi quyidagi xususiyatlarga ega: 
1.  Oʻzlashtirilishi  oddiy.
 
ArcView  dasturida  foydalanuvchi  uchun 
tushunarli  va  qulay  interfeys  yaratilgan  hamda  kartografik  qayta  oʻzgartirish 
berilgan  boʻlsa  ham  u  berkitilgan.  Operatsiyalar  tushunarli  va  oddiy  boʻlib, 
bazaviy  ma’lumotlar  bilan  ishlash  imkoniyatiga  ega.  Kartografik  ish  stolini 
oʻzlashtirish  uchun  bazaviy  ma’lumotlar  bilan  ishlash  ish  tajribasiga  ega  boʻlish 
lozim. 
2.  Ma’lumotlar  oynasini  3  xil  koʻrinishda  va  xohlagan  miqdorda  koʻrish 
mumkin: karta oynasi, roʻyxatlar va grafiklar. 

---