T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
 
 
 
162 
 
Masalan,  rastr  faylda  chegara  chiziqlarining  ustiga  matn  tushib  qolgan 
boʻlishi  mumkin.  Bu  esa  dastur  yordamida  avtomatik  vektorlashda  xatoliklarga, 
jumladan  chiziqlarning  bogʻlanmay  qolishiga  olib  keladi.  Bunda  xatoliklardan 
qochish  uchun  rastr  faylni  maxsus  dasturda  qayta  ishlash  (vektorlash)dan  oldin 
matnni oʻchirib tashlab, chiziqni davom ettirish va matnni boshqa ochiqroq joyga 
koʻchirish  zarur.  Vektorlash  jarayoni  amalga  oshirilgandan  soʻng  ham  yana  bir 
marta tekshirib, zarur boʻlsa qoʻshimcha tahrir ishlarini amalga oshirish kerak.  
Avtomatlashgan  vektorlash  oddiy  kartalar,  jumladan  kontur,  gorizontallar 
va  koʻchalarga  ega  boʻlgan  oddiy  kartalarga  mosdir.  Agar  kartada  koʻpgina 
obyektlar mavjud boʻlsa va vektorlashni kerakli obyektlarni tanlash orqali (bunda 
kartadagi  barcha  obyektlar  vektorlashtirilmaydi)  amalga  oshirish  zarur  boʻlsa, 
interaktiv  vektorlash  (boshqacha  nomi  yarim  avtomatlashgan  yoki  kuzatib 
boriladigan) qoʻllaniladi. Interaktiv vektorlashda maxsus dastur raqamlashtirishni 
avtomatlashtirish  uchun  qoʻllaniladi.  Bunda  operator  kursordagi  kerakli  nuqtani 
piksel  ustiga  olib  borib  bosadi  va  chiziqning  davom  etishi  uchun  yoʻnalishni 
koʻrsatib beradi, undan soʻng dastur avtomatik ravishda chiziqlarni raqamlaydi.  
Odatda bu dasturda koʻpgina parametrlar, jumladan nuqtalarning qanchalik 
darajada  toʻliqligi  (generalizatsiya  darajasi),  tashlab  ketiladigan  boʻsh 
piksellarning  oʻlchami  va  chiziqlarning  yoʻnalishini  koʻrsatib  berish,  kerakli 
joylarda  toʻxtab  oʻtish  kabilar  sozlanishi  mumkin.  Hozirgi  paytda  interaktiv 
vektorlash  koʻp  mehnat  talab  qiladigan  usul  hisoblanadi,  lekin  samaradorlik  va 
sifat  jihatidan  qoʻl  yordamida  raqamlashtirishdan  koʻra  ancha  ustundir.  Bundan 
tashqari, bu usul yuqori sifatli ma’lumot ham beradi, ya’ni kompyuter har qanday 
holatda ham insonga qaraganda koʻproq aniq va mos chiziqlarni chizadi. Shuning 
uchun  ham  maxsus  ma’lumot  olishga  moʻljallangan  guruhlar  qoʻl  yordamida 
raqamlashtirishdan koʻra vektorlash usulini koʻproq ma’qul koʻradilar.  
Ma’lumot olish ham boshqa ishlardagi kabi xatoliklarni keltirib chiqaradi. 
Raqamlashtirish 
jarayoni 
kameral 
sharoitda 
ma’lum  vaqt  mobaynida 
bajariladigan  va xatoliklarga  moyil  ish boʻlgani uchun operator  ba’zida kursorni 
notoʻgʻri  ushlashi  yoki  kerakli  joyda  burilishlarni  hisobga  olmasdan  vektor 

---