T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
 
 
 
159 
 
Demak,  qoʻl  yordamida  raqamlashtirish  mavjud  kartalardan  vektor 
ma’lumotlarni olishning hozirgacha eng oddiy, eng oson va eng arzon turidir
.       
Vertikal  aniqlovchi  nuqtalar,  chiziqlar  va  poligon  obyektlarni  qoʻl 
yordamida  yoki  yoʻnalishli  usullar  yordamida  raqamlashtirish  mumkin.  Qoʻl 
yordamida  raqamlashtirishda  markaziy  nuqta,  ya’ni  kursordagi  ikki  chiziqning 
kesishgan nuqtasini har bir burilishda toʻxtatib, kursordagi kerakli nuqtani bosib, 
burilishni qayd qilish ishi amalga oshiriladi.  
Yoʻnalishli  usulda  jarayon  qisman  avtomatlashtiriladi,  ya’ni  raqamlovchi 
qurilmaga  burilishlarni  berilgan  masofa  (0,5mm)  yoki  vaqt  (0,25  sekund) 
oraligʻida  avtomatik  qayd  qilish  buyrugʻi  beriladi.  Bu  usul  ishni  tez  bajaradigan 
usul  boʻlishiga  qaramasdan,  keraksiz  koordinatali  katta  fayllarni  hosil  qiladi. 
Bundan tashqari, qoʻl  yordamida raqamlashtirishdan  soʻng  xatoliklar ham  boʻlib 
turadi  va  bu  xatoliklar  aniqlanib,  bartaraf  qilinishi  zarur  (5.17-rasm).  Aks  holda 
poligon  yopilmay  qolsa,  unda  dastur  poligonni  avtomatik  ravishda  hisoblay 
olmasligi  mumkin.  Shuning  uchun  mutaxassis  tekshiruvi  va  albatta  malakasi  bu 
ishda muhim sanaladi.  
 
a
 
 
b
 
5.17-rasm.
 Qoʻl yordamida raqamlashtiradigan planshet (
a
) va kursor (
b
)  
(Manba: Longley, 2005)
 
Qoʻl yordamida raqamlashtirishning 5 ta bosqichi mavjud va ular quyidagilardir: 
1.
 
Raqamlashtirish  planshetiga  oʻrnatilgan  karta  hujjati  biror-bir  yopishqoq 
vosita yordamida mahkamlanib, markazlashtirilishi kerak (5.17,a-rasm). 

---