T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

 

---

 
Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
 
 
 
157 
 
 
5.15-rasm.
 А1 formatli kartalarni skanerlovchi qurilma  
(
Manba:Longley, 2005)
 
Odatda, bunday tasvirlarning aniqligi yuqori (200 – 2400 dpi) boʻladi. Dpi 
(ingl. 
dot  per  inch
)  bu  1  dyuym  (2,54  sm)  kvadratga  toʻgʻri  keladigan  nuqtalar 
soni.  Masalan,  200  dpi  da  1  mm  ga  8  nuqta  toʻgʻri  kelsa, 2400  dpi  da  96  nuqta 
toʻgʻri  keladi.  Koʻpchilik  GAT  loyihalarida  skanerlash  400  –  900  dpi  (16  –  40 
nuqta  1  mm  da)  orasida  bajariladi.  Skaner  turi  va  talab  qilingan  sifat  tiniqligiga 
qarab  kartani  skanerlash  jarayoni  30  sekunddan  to  30  minutgacha  davom  etishi 
mumkin.  
Maxsus  skanerlar  turli  oʻlchamdagi  kartalarni  skanerlashga  moʻljallangan 
va  hozirda  bu  sohada  A1  formatli  kartalarni  skanerlab,  raqamli  koʻrinishga 
keltiruvchi  maxsus  skanerlar  keng  qoʻllanilmoqda  (5.15-rasm).  Skanerlar 
planshetli  (
flatbed  scanner
),  barabanli  (
drum  scanner
),  gʻildirakli  (
sheetfeed 
scanner
)  va  qoʻl  yordamida  boshqariluvchi  (
handheld  scanner
)  turlariga 
boʻlinadi.  Oxirgi  turdagi  skanerlarning  skanerlash  formati  chegaralangan.  Shu 
bilan  birga  skanerlar  aero  -  va  kosmik  apparatlarda  oʻrnatilib,  yerning  ustki 
qismini tasvirga olishda ham qoʻllaniladi. 
Vektorlash
.  Yordamchi  manbalar  yordamida  vektor  ma’lumot  olishga 
karta  va  boshqa  geografik  ma’lumotlar  manbalaridan  vektor  obyektlarni 

---