T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
 
 
 
130 
 
 
4.27- rasm.
 Tarmoq tahlili asosida eng qisqa masofani aniqlash  
(
Manba: Bxatta, 2008
) 
 
4.12.
 
Yer yuzasi tahlili 
Yer  yuzasi  rastr  DEM  (raqamli  relyef  modeli)  orqali  yanada  yaxshiroq 
tasvirlanishi mumkin, biroq vektor koʻrinishidagi triangulatsiya tarmoqlari orqali 
ham  samarali  tasvirlanadi. Geografik  axborot  tizimi  uchun  yer yuzasining tahlili 
juda muhim hisoblanadi. 
GAT  orqali  biz  berilgan  joyning  yuzasini  kosmik  rastr  suratlar  orqali  uch 
oʻlchamli  (3D)  tasvirini,  koʻz  orqali  yoki  GAT  fazoviy  tahlili  asosida  joyning 
relyefli modelini barcha tafsilotlari bilan yaratib, keyin koʻrishimiz mumkin. 
Yer  yuzasi  tahlili  natijasida  oʻzimizga  kerakli  boʻlgan  ma’lumotlarni 
qisman  olishimiz mumkin. Bu tahlil quyidagi savollarga javob topishda katta rol 
oʻynaydi, jumladan: 

 
Bir xil relyefdagi nuqtalar qaysilar? 

 
Yer yuzasining qaysi qismlari bir xil yoʻnalgan? 

 
Yer yuzasidagi kimyoviy moddalarning kamayishi va tarqalishi qanday 
tartibda joylashgan? 
Yer yuzasi tahlili, oʻz navbatida, bir nechta tahlil boʻlimlariga boʻlinadi va 
quyida ular haqida tushunchalar berilgan.