T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
 
 
 
113 
 
qismini olishini bilganimizdan soʻng qaysi belgilangan hududlar oʻsha biz topgan 
yer uchastkasini oʻzida qamrab olishini topishimiz mumkin boʻladi.  
 
 4.15-rasm.
 Qamrab olish soʻrovi 
(Manba: Internet)
 
 
Qoʻshni  belgilash  soʻrovi  (
Adjacency  query
).
  Bu  usulda  belgilanayotgan 
obyektlarga  qoʻshni  yoki  keyingi  boʻlgan  obyektlar  belgilanadi.  Uning  yaqinlik 
(
proximity
)  soʻrovidan  farqi  shundaki,  bunda  berilgan  obyektga  nisbatan 
belgilanayotgan  yoki  soʻralayotgan  obyekt  nol  masofada  joylashgan  boʻladi. 
Bunda  asosiy  yoki  tayanch  obyektga  nisbatan  belgilanoyotgan  obyekt  unga 
ulanib, umumiy chegara yoki nuqtaga ega boʻladi.  
Quyidagi rasmda koʻk rangda  tayanch obyektimiz boʻlgan gipermarket va 
sariq  rangdagi  unga  tutashgan  boshqa  tijorat  yoki  uy-joy    binolari 
(a)
  hamda 
undan  pastdagi  rasmda  qizil  bu  tayanch  obyekt,  sariq  rangdagi  soʻralgan  yoki 
belgilangan obyekt 
(b)
 berilgan. Shuni yodda tutish kerakki, bunda obyektlar bir-
birining  ustiga  ustma-ust  (
overlap
)  tushmaydi.  Yana  bir  misol,  bu  kartada  biror 
tuman  belgilangan  boʻlsa,  qoʻshimcha  unga  qoʻshni  boʻlgan  tumanlar  interaktiv 
yoʻl orqali belgilanadi.  

---