T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
 
 
 
32 
 
ArcCAD  tizimi. 
ArcCAD  atrof-muhit  tizimini  oʻrganish  instituti 
tomonidan ishlab chiqilgan maxsus dastur boʻlib, bu dastur bizga ma’lum boʻlgan 
ikki dastur  – AutoCAD va ARC/INFO dasturlarini birlashtirish orqali yaratilgan. 
Bunda  shuni  nazarda  tutish  kerakki,  ArcCAD  dasturi  orqali  AutoCAD 
ma’lumotlarini  Arc/Info  dasturiga  oʻzgartirib  boʻlmaydi.  U  toʻgʻridan  toʻgʻri 
fazoviy ma’lumotlarni Arc/Info dasturi formatida yaratadi. Bu esa,  oʻz navbatida, 
texnologik jihatdan ArcCAD ning ARC/Info ga moslashganligini koʻrsatadi.  
Bunday  birlashtirish  orqali  bu  dastur  qanday  yutuqlarga  erishdi?  Ular 
quyidagilardan iborat: 

 
ArcCAD  ham,  Arc/Info  ham  AutoCAD  tizimi  orqali  yaratilgan  fayllarni 
oʻqiy oladi; 

 
bu  tizim  orqali  yaratilgan  ma’lumotlar  keyinchalik  Arc/Info  va  AutoCAD 
ning kelgusi ma’lumot qayta ishlovida qoʻllanilishi mumkin; 

 
ArcView dasturi orqali ArcCAD ma’lumotlarini koʻrish, ekranda tasvirlash 
va tahlil qilish mumkin; 

 
ArcCAD  dBASE  turkumidagi  fayllar  boʻlmish  DXF,  ASCII,  IGES 
formatdagi ma’lumotlarni ham oʻqiy olishi mumkin; 

 
ArcCAD  orqali  foydalanuchi  Arc/Info  dasturiga  tegishli  boʻlgan  barcha 
qoʻshimcha xizmat turlaridan foydalanishi mumkin. 
ArcCAD  topologik  tuzilish  orqali  ma’lumotlarni  yaratish,  toʻgʻrilash  va 
boshqarish kabi GAT vazifalarini qamrab oladi. Bu dasturiy tizim  oʻzida GATga 
mos buyruqlar yigʻindisiga ega.  
 
ArcCAD  tizimining  foydalanuvchiga  moʻljallagan  interfeysi  orqali 
poligonlar  overley  operatsiyasi,  chiziq  va  nuqtalarni  poligonlarga  joylashtirish, 
bufer  zonalarni  yaratish,  keraksiz  chegara  chiziqlarni  olib  tashlash  va  boshqa 
operatsiyalar  amalga  oshiriladi.  Bu  tizimda  shartli  belgilar  asosida  avtomatik 
ravishda  shartli  belgilarni  yaratish  ham  amalga  oshirilishi  mumkin.  Bunda 
ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan atribut va interaktiv ravishda foydalanuvchi 
tomonidan  kiritilgan  ma’lumotlardan  foydalaniladi.  Bu  tizim  orqali  karta  va 
ma’lumot  bazasini  bogʻlash  mumkin  va  bunda  grafik  interfeysli  ma’lumotlar 

---