T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

SO  19153:2014:  Geospatial  Digital  Rights  Management  Reference 
Model  (GeoDRM  RM)
.
  Ushbu  standart  raqamli  ma’lumotlar  bozoridagi  boshqa 
ma’lumotlar,  rasm,  musiqa  va  boshqa  mediama’lumotlarga  oʻxshab  raqamli 
huquqni  beradi.  Bunda  ushbu  huquq  asosida  geoma’lumotni  turli  geoportallarga 
joylashtirish mumkin boʻladi.  
ISO  19145:2013:  Geographic  information  -  Registry  of  representations 
of  geographic  point  location.
 
Ushbu  standart  geografik  nuqtalarning 
koordinatalarini qayd qilishni nazorat qiladi.  
8.8. Milliy geoaxborot tizimini yaratishda standartlarning  oʻrni 
Milliy  geoaxborot  tizimi  yoki  MGATda  ortiqcha  sarf-xarajatlar  va 
ma’lumotlar  takrorlanishining  oldini  olish  hamda  ma’lumotlarning  oʻzaro 
almashinuvchanligini  ta’minlash  maqsadida  xalqaro  standartlarga  asoslangan 
samarali  mahalliy  standartlarni  yaratish  juda  muhimdir.  Muhim  jihati  shundaki, 
ham  mutaxassis, ham foydalanuvchi kelajakda umumiy tizimda ishlay boshlaydi 
va bu ma’lumotlarning osonlik bilan  almashinishiga imkon beradi.  
MGATda  standartlashtirishni  joriy  etish  uchun,  avvalambor,  GAT 
standartlashtirish  obyekti,  uning  uslubi,  jarayonlari  va  tashkiliy  masalalarini 
oʻylab  koʻrish  kerak.  Yana  bir  muhim  jihat  –  bu  standartlashtirish  boʻyicha 
qoʻmitalarni  tashkil  etish  va  unga  mas’ul  tashkilotlarni  biriktirishdir.  MGATda 
fazoviy ma’lumotlar, raqamli chizmalar, shu jumladan, milliy, mavzuli va turli xil 
boshqa kartalarni ishlab chiqish standartlarini joriy etish juda muhimdir. 
MGAT  standartlari  besh  fazali  jarayon  orqali  shakllantiriladi.  Ulardan 
birinchisi  bu  mavjud  talabni  oʻrganish  va  ishlab  chiqilishi  zarur  boʻlgan  GAT 
standartlar  roʻyxatini  shakllantirishdir.  Ushbu  faza  milliy  fazoviy  axborot 
infratuzilmasini  amalga  oshirish  uchun  zarur  boʻladigan  standartlarni  oʻrganib 

---