T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
 
 
 
223 
 
shaxs,  jamiyat  va  davlatning  axborot  xavfsizligini  ta’minlash,  axborot  resurslari 
va  axborot  tizimlarini  muhofaza  qilish,  xususan,  axborot  resurslarining  tarqalib 
ketishi, oʻgʻirlanishi, yoʻqotilishi, qalbakilashtirilishi va ulardan boshqacha tarzda 
ruxsatsiz  erkin  foydalanilishining  oldini  olish  bilan  bogʻliq  masalalarni  tartibga 
soladi.  Oʻz  navbatida,  ularning  qabul  qilinishi  ushbu  sohada  ilgari  mavjud 
boʻlmagan huquqiy institutlarni tashkil etish hamda rivojlantirish imkonini berdi. 
Bundan  tashqari,  mavjud  qonun  hujjatlariga  axborotlashtirish  va  ma’lumotlar 
uzatish  sohasida  axborot  xavfsizligini  kuchaytirishga  qaratilgan  qator  oʻzgartish 
va qoʻshimchalar kiritildi.  
Xususan,  Oʻzbekiston  Respublikasining  2007-yil  25-dekabrda  qabul 
qilingan  “Axborotlashtirish  va  ma’lumotlar  uzatish  sohasida  qonunga  xilof 
harakatlar  sodir  etganlik  uchun  javobgarlik  kuchaytirilganligi  munosabati  bilan 
Oʻzbekiston  Respublikasi  ayrim  qonun  hujjatlariga  oʻzgartish  va  qoʻshimchalar 
kiritish  toʻgʻrisida”gi  Qonuniga  muvofiq,  Oʻzbekiston  Respublikasi  Jinoyat 
kodeksi  XX-1  bob  (“Axborot  texnologiyalari  sohasidagi  jinoyatlar”)  bilan 
toʻldirilib,  unga  asosan  axborotlashtirish  qoidalarini  buzganlik,  kompyuter 
axborotidan  qonunga  xilof  ravishda  foydalanganlik,  kompyuter  tizimidan 
qonunga xilof ravishda foydalanish uchun maxsus vositalarni oʻtkazish maqsadini 
koʻzlab tayyorlaganlik yoxud oʻtkazganlik va tarqatganlik, kompyuter axborotini 
modifikatsiyalashtirganlik,  kompyuter  sabotaji  hamda  zarar  keltiruvchi 
dasturlarni  yaratganlik,  ishlatganlik  yoki  tarqatganlik  uchun  tegishli  javobgarlik 
nazarda tutildi.  
Mazkur  meʻyoriy  aktga  muvofiq,  Oʻzbekiston  Respublikasi  Ma’muriy 
javobgarlik toʻgʻrisidagi Kodeksi ham kompyuter tizimidan foydalanishga ruxsati 
boʻlgan shaxs tomonidan ushbu tizimdan foydalanishning belgilangan qoidalarini 
buzganlik  uchun  javobgarlikni  nazarda  tutuvchi  maxsus  me’yor  bilan  toʻldirildi. 
Ushbu  hujjat  bilan  kiritilgan  oʻzgartish  va  qoʻshimchalar  mamlakatimizda 
axborot  texnologiyalari  sohasidagi  jinoyatchilikning  oldini  olish,  bu  sohadagi 
jinoyatchilikda  latentlikni  kamaytirish,  unga  qarshi  aniq  chora-tadbirlar  asosida 
kurashish,  ayniqsa,  jamiyatni  axborot-kommunikatsiya  texnologiyalaridan  jinoiy 

---