T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
 
 
 
89 
 
tejab  ishlatish  zarur.  Shu  sababli  qaytarilayotgan  ma’lumotlarni  oʻchirib 
tashlashimiz zarur. Bu, oʻz navbatida, MBdan soʻrovni amalga oshirganda uning 
 
3.13-rasm.
 MBBT dagi jadvallar 
(Manba: Longley, 2005)
 
tezda  amalga  oshishini  ta’minlaydi.  Geografik  tilda  aytadigan  boʻlsak,  2  xil 
atributlardan yagona atribut ma’lumot hosil qilinadi. Bunday birlashtirish standart 
MB vositalari yordamida bajariladi. 
Demak,  jadvallar bir-biri bilan MBning yangi koʻrinishini hosil qilish va 
ishlash tezligini oshirish uchun amalga oshiriladi. 
Hozirgi  paytda  geografik  MB  koʻlami  juda  kengayib  bormoqda.  1970  - 
yillardayoq IBM kompaniyasi mutaxassisi Ted Kodd bir qancha qonun-qoidalarni 
MB jadvallarining tuzilishini samarali ishlatish uchun ishlab chiqdi. Bunga koʻra, 
eng mukammal MB oddiy va doimiy jadvallar shaklida boʻlib, ular 5 ta tamoyilga 
amal qilishi kerak: 
1.
 
Ustun  va  qator  kesishgan  har  bir  qator  ichida  faqat  bir  qiymat  boʻlishi 
kerak. 
2.
 
Ustundagi  barcha  qiymatlar  bir  subyekt  (mavzu)ga  tegishli  boʻlishi 
kerak. 

---