T u p ro q tarkibidagi suv m iq d o rig a

Download 31,82 Kb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 13

Bog'liq
Документ Microsoft Word

8.2. T u p roq na m lig in i aniqlash usullari

tuproq namligi

deyiladi. T u p ro q

nam ligi tu p ro q n in g kim y o v iy va m exanik tarkibiga, strukturali 1 igiga

h a m d a organik tarkibiga b o g 'liq . T up ro q namligi yetarli b o 'is a u r u g 'la r

m e ’y o rd a unib chiqadi, e k in lar yaxshi o 's a d i va rivojlanadi. B undan

tashqari o 's im lik rivojlanishining u yoki bu asosiy hayot o m illariga

kritik tanglik davrlarida en g k o 'p nam lik talab qiladi. S huning uchun

tu p ro q nam ligini bilish qishloq x o 'ja lig id a m u h im a h a m iy a tg a ega.

H ozirgi vaqtda tuproq namligini aniqlashning bir necha usullari mavjud.

A m m o ular orasida eng k o 'p q o 'lla n a d ig a n usul bu tuproq nam unasini

term o stat y o rd a m id a quritish usulidir. T u p ro q n in g namligini aniqlash

uch u n b u rg 'i yordam i bilan tu p ro q d an n a m u n a olinadi. B u rg 'i metall

silindr, shtanga va tutq ich d an iborat. Silindr sirtida va shtangada

b u r g 'in in g botish chuqurligini k o 'rsa tu v c h i shkala raqamlari q o 'y iig a n .

B u rg 'in i tu p ro q q a tutqich y o rd a m id a burab kiritiladi, b u rg 'i kerakli

c h u q u rlik k a yetg ach q ay ta tortib olinadi. B u n d a silindr ichidagi tuproq

196

namunasini ham olib chiqadi. Silindrdagi tuproq namunasini qirib tu-

shirish uchun silindrda u/.unasiga kesik bor.

Silindrdagi luproq nam unasi og'irligi avvaldan tortilgan b o 'lg a n

alyuminiy sta k n m h a la rg a qirib tushiriladi va stakanchaning q o p q o g 'i

у<>I>11:н11 l uproq nam unalari turli chuqurliklardan va uchastkalardan oli-

nadi

lu p ro q nam unalari bilan birga avvaldan tortilgan stakanchalar

tcrmostatgn joylashtiriladi va q o p q o g 'in i ochib qo'yiladi. S hundan keyin

luproq namunalari lerm ostatda 100 -1 0 5 °C haroratda 6 soat quritiladi.

lu p ro q qurigach stakanning q o p q o g 'in i yopib epsikatorda 3 0 - 4 0 m inut

snvitilmli, s o 'n g ra n am unalarning og'irligi y a n a aniqlanadi. B iror sta-

kandagi iiam unaning oldingi og'irligi bilan keyingi og'irligi orasidagi

ayirm a, quritilgan tuproqdan b u g 'la n ib chiqib ketgan suv o g 'irlig ig a

teng. Bu suv miqdori o g 'irlig in in g absolyut quruq tuproq o g 'irlig ig a nis-

bati olingan tuproqning nisbiy namligini ko'rsatadi va uni foizlarda

ifodalanadi. 'l uproq namligini aniqlash ishini tezlashtirish uchun bir xil

massali sla kanlar olinadi va ularni oldindan tortib q o 'y ilg an b o 'la d i. Bi-

11>i slakanda^i tuproq namligi quyidagi form ula bilan hisoblanadi:

Download 31,82 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 13