Т о ш к е н т ф а р м а ц е в т и к а и н с т и т у т и Дори турлари технологияси кафедраси

Дори воситаларининг ўзаро таъсири каттадек кўринсада улар қуйидаги уч хил ўзаро таъсирга бўлинади: - фармацевтик -фармакокинетик - фармакодинамик

Яъни, Фармацевтик ўзаро таъсир Фармакокинетик ўзаро таъсир Фармакодинамик ўзаро таъсир Физиологик ўзаро таъсир

Дори воситаларининг ўзаро фармацевтик таъсири организмдан ташқарида рўй беради. Жуда кўп ҳолларда бу таъсир мақсадга мувофиқ эмас, уларни бир-бирига мос келмаслик дейилади. Бундай ўзаро таъсирни олдини олиш фармацевтнинг профессионал вазифаси ҳисобланади.

Шундай ҳолатларни келтириб чиқарувчи қуйидаги сабабларни кўришимиз мумкин: -бир дори турига кирган дори воситаси ва индиферент моддаларнинг дори препаратини тўғри сақламаслик , яъни ташқи муҳит таъсирида (ҳарорат, ёруғлик,намлик ва ҳ.к.) ўзгаришига эътибор бермаслик;

бир неча дори воситасини бир шприцга солиш; - турғун бўлмаган инфузион эритмалар; - флакон, шприц, инфузия учун системаларнинг (пластмассадан ясалган) юзасида дори воситасининг адсорбцияси

Дори воситалари сўрилиш жараёнида, транспортировкасида, биотрансформа-циясида ва организмдан чиқариб юборилишида ўзаро таъсирга учраши мумкин. Буниг натижасида қон плазмасида дори воситаси концентрацияси ўзгаради, яъни биосамарадорлиги пасаяди ва ўз навбатида терапевтик фаоллиги ўзгаради.

Клиник нуқтаи назардан дори воситаларининг сўрилиш тезлиги ва тўлалиги доимо эътиборда бўлиши керак. Сўрилиш тезлигини ўзгариши асосан дори препаратининг максимал таъсири тез бўлиши лозимлигида керак бўлади.

Сурункали касалликларни даволашда абсорбция тезлиги алоҳида ўринга эга эмас. Дори воситаларининг тўла сўрилиши доим катта аҳамиятга эга бўлади. Яъни у препарат дозаси ва унинг қондаги концентрацияси орасидаги нисбатга таъсир кўрсатади.

Агар дори воситаси қуйидаги омилларнинг бирига таъсир кўрсатса, унинг сўрилиши ошқозон ичак трактида бошқа препаратлар таъсирида ўзгаради: - ОИТ ёруғлигида бир-бири билан кимёвий реакцияга киришади; - Ичак ва ошқозон суюқлиги кислоталик муҳитини ўзгартиради; - Ошқозон орқали ўтиш тезлигига таъсир кўрсатади; - Овқат ҳазм қилиш трактининг нормал флорасини ўзгартиради;