Amaliyotda vaqt o‘tishi bilan nomoddiy aktivlaming qiymati to'liq eskirganda,
fors-major
holatlar
bilan
bogMiq
boMganda,
bepul
berilganda belgilangan tartibda zarar sifatida hisobdan chiqariladi va buxgalteriya
hisobida quyidagi yozuv amalga oshiriladi:
Qoldiq qiymatiga,
Dt 55906- “Bankning boshqa xususiy mulklarini sotish yoki dispozitsiya
qilishdan k o ‘rilgan zararlar” hisobvaragM,
Kt 16601- “Nomoddiy aktivlar” hisobvaragM.
Agar nomoddiy aktivlaming xizmat qilish muddati tugagan boMsa-уи, biroq,
ular foydalanishga yaroqli boMsa, u holda bank ulardan foydalanishni davom ettirishi
va kelgusida eskirish hisoblanmaydi.
8.7. M aterial z a h ira la rin i tu rk u m lan ish , baholanish va ularni hisobga olish
Material zaxiralariga bank xizmatlarini amalga oshirish jarayonida qatnashuvchi
kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar kiradi. Ulardan xizmat ko‘rsatish jarayonida
foydalaniladi va o‘z qiymatini toMa ravishda ko'rsatilgan xizmatlar tannarxiga
o'tkazib boradi. Ushbu material zahiralar (kam baholi va tez eskiruvchi buyular)ning
buxgalteriya hisobi amaldagi qonuniy va m e'yoriy hujjatlarga muvofiq tegishli
hujjatlarda rasmiylashtiriladi25.
Ushbu qonuniy va me'yoriy hujjatlardagi talablarga muvofiq, material zahiralar -
bu bank
faoliyatida foydalaniladigan va foydalanish jarayonida quyidagi
mezonlardan birortasiga javob bera oladigan moddiy aktivlardan tashkil topadi:
xizmat muddati bir yildan ortiq boMmagan; xizmat muddatidan qat'iy nazar, bir
donasining narxi O'zbekiston Respublikasida o'm atilgan (sotib olish vaqtidagi) eng
kam ish haqining ellik baravarigacha qiymatga ega boMgan buyumlardir.
Banklarda material zahiralar xizmat qilish muddati va qiymatidan qat'iy nazar
quyidagicha turkumlanadi: maxsus asboblar va moslamalar; maxsus va sanitar
kiyimlar hamda maxsus poyafzallar; yotoq jihozlari; yozuv-chizuv mollari; oshxona
va ovqatlanish xonasi inventarlari, shuningdek, ovqatlanish xonasi choyshablari;
qurilish-ta'mirlash ishlari tannarxiga olib boriladigan vaqtinchalik qurilma va
moslamalar (titulsiz inshootlar); foydalanish muddati bir yildan kam boMgan
almashish asbob-uskunalari va boshqa buyumlar va boshqalar. Banklarda material
zahiralar quyidagilardan eng kam qiymati bo'yicha baholanadi:
- dastlabki qiymat - materiallami sotib olish, qayta ishlash va uni foydalanish
holatiga keltirish bilan bogMiq jam i xarajatlar summasidir;
- haqiqiy qiymat - o'zaro aloqador boMmagan va umumiy shartlarda bitimni
amalga oshirishni hohlovchi bohabar tomonlar o'rtasida aktivni almashtirish yoki
majburiyatni qoplash uchun kelishilgan summasidir;
- so f sotish qiymati - oddiy ish faoliyati davomidagi bitim tuzish va sotishni
amalga oshirish uchun zarur bo'lgan hamda hisoblangan xarajatlar chegirib
tashlangan so'nggi sotish bahosidir. Sof sotish qiymati bank tomonidan oddiy
Do'stlaringiz bilan baham: