T o s h k e n t d a V l a t I q t I s o d I y o t u n I v e r s I t e t I e k o n o m e t r I k a

Fan  bo'yicha  talabalarning  bilimi,  o’quvi  va  ko'nikm asiga  qo'yiladigan 
talablar.
Talaba:
- bozor iqtisodiyotini  ishlash va rivojlanish  mexanizmi to’g’risida;
-  bozor iqtisodiyotining tavakkalchilik va noaniqlik elementlarga ega bo’lishini;
-  iqtisodiy  ko'rsatkichlaming doimiy o’zg::rishda bo’lishini;
-  ishlab chiqarish jarayonlarini  tahlil  qilishda axborotlardan  foydalanish bo’yicha;
- ekonometrik  modellashtirish  tamoyillari  to’g’risida;
-  ekonometrik  modellar  luzishda  axborot  va  kompyuter  texnologiyalaridan 
foydalanish bo'y icha;
-  iqtisodiy  li/imlarning  faoliyat  ko’rsatish  samaradorligi  va  unga  ta'sir  qiluvchi 
omillar to’g’risida  tasavvurga  ega  bo’lmog’i  lozim;
-  iqtisodiy  jarayonlaming murakkab tuzilisliga ega ekanligini;
-  zamonaviy  bozor  iqtisodiyoti  faoliyat  ko’rsatish  mexanizmining  nazariy 
asoslarini;
-  iq tisodi'  i a i a \o i il a m i n g   tasodifiy  xarakterga  ekanligini;

---

- ehlimoMar nazariyasi  va matematik statistika asoslarini;
-  murakkab  iqtisodiy  ti/imlaming ekonometrik modellarini  tuzish tamoyillarini;
-  zamonaviy  axborot  texnologiyalaridan  foydalanib  ekonometrik  modellarni 
tuzishni  va  tahlil  qilishni;
-  ekonometrik  modellarni  aniq  iqtisodiy  tizim  \a  jarayonlarga  qo’llay  olisbn' 
bilishi  kcrnk.
-  murakkab  iqtisodi\  li/imning  statistik  ma'lumoilaii  asosida  ular  holatini  tahlil 
qilish  va xulosalar chiqaibh;
-  ishlab  chiqarish jara\onlari  to’g’risidagi  ma'Iumoil.e  asosida  turli  xil  matemaii; 
funklsiyalarni  tuzish  va 
a l a r  
asosida  firmalar,  tarmoq 
la i 
korxonalar  holatini  talil;: 
va prognoz qilish;
zamonaviy 
komp\uter 
texnologiyalari 
yordamida 
iqtisodiy 
tizimla' 
rivojlanishining  ko’p  \ anantli  echimlarini  olish 
v a  
ilmiy  asoslangan  xuiosala; 
chiqarish;
-  zamonaviy  bashoratlash  usullarini  bilishlari  va  amalda  qo’llashlari  bo’yicha 
ko’nikmalarga ega  bo'lishi  kerak.
ASOSIY QISM 
Fan  bo’yicha  ma'ruza  mavzulari va  ulnming  mazmuni
Ekonometrik modellashtirish  asoslari 
Ekonometrikaga  kirish.  Fanning  maqsadi  va  vazifalari.  Ekonometriya  va  uning 
statistika va boshqa fanlar bilan aloqasi. Iqtisodiy tizimlar va jarayonlaming murakkabligi. 
Iqtisodiyotni  ekonometrik  modellashtirishning zarurligi.  F.konometrik modellami  yaratish 
shartlari.  Ekonometrik  modellarning  statistik  bazasi.  Bozor  munosabatlari  sharoitida 
iqtisodiy  ko’rsatkichlaming  tahlili  va  bashoratida  ekonometrik  modellardan  foydalanish. 
Iqtisodiyot  ierarxik  tizim,  iqtisodiyot  murakkab  tizim,  Modellashtirish,  o’zgaruvchilar, 
tenglamalar  sistemasi,  asosiy  maqsad,  xalq  xo’jaligi  va  uning  tarmoqlari,  aniq  iqtisodiy 
ob'ektlar,  iqtisodiy  talqin  qilish,  matematik  usullar  va  modellar  ahamiyati.  Moddiy, 
mehnat va pul  resurslaridan oqilona foydalanish, hisoblash  ishlarini  mexanizatsiyalash  va 
avtomatlashtirish,  usullari  tasnifi.  Dispersion  tahlil,  korrelyatsiya tahlili,  regressiya tahlili, 
omilli tahlil, indekslar nazariyasi.
Statistik tushunchalar.
Asosiy  tushunchalar.  Iqtisodiy  ma'lumotlaming  statistik  tabiati.  Tasodifiy 
miqdor  to’g ’risida  tushuncha.  Bosh  to’plam  va  tanlama  tushunchalari.  Iqtisodiy 
ma'lumotlarni  qayta  ishlash.  Diskret  tasodifiy  miqdorlar.  Uzluksiz  tasodifiy 
miqdorlar.  Tasodifiy  miqdor  taqsimotining  miqdoriy  xarakteristikalari.  O ’rtacha 
qiymat.  Matematik  kutilish.  Dispersiya.  Tasodifiy  miqdoming  standart  chetlanishi. 
Tasodifiy  miqdoming  variatsiya  koeffitsienti.  Statistikada  to’plam,  asosiy  to’plam, 
tanlama,  cheklangan,  cheksiz.  To’plam  birligi,  kuzatish,  talab,  element.  Belgi, 
arifmetik  o'rtacha.  Variatsiya.  Variant,  variatsion  qator.  Chastota,  absolyut  miqdor, 
nisbiy  chastotan,  Variatsiya  chegarasi,  ekstremal  qiymat.  O’rtacha  chiziqli  farq, 
torttirilmagan,  torttirilgan.  Dispersiya,  variantlaming  arifmetik  o’rtachasi,  o ’rtacha 
kvadrali.  O'rtacha  kvadratik  farq  Variatsiya  koeffiisienti,  nisbiy  ko’rsatkich.

---

Avtokorrelyatsiya.  dinamik  qatordagi  ketma-ket  qiymatlar  orasidagi  bog’liqlik. 
Avtoregressiya,  dinamik  qator.  Avtokorrelyatsiya  xatosi,  qoldiq  dispersiya,  oddiy 
dispersiya.  Kollinearlik.  nuiliikollinearlik.  Chiziqli  funktsiya,  ikkinchi  darajali 
parabola,  giperbola,  darajali  funktsiya.  Eng  kichik  kvadratlar  usuli,  mezon,  haqiqiy 
miqdorlar.  tekislangan  miqdorlar.  Normal  tenglamalar  tizimi.  Empirik  formula,  Fure 
qatori.
Asosiy  taqsimot qonunlari.
Asosiy  statistik  taqsimotlar.  Normal  taqsimot.  Geometrik taqsimot.  Logarifmik 
taqsimot.  Ko'rsatkichli  taqsimot.  Lognormal  taqsimot.  Fisher  taqsimoti.  Styudent 
taqsimoti.  Xi-kvadrat  taqsimot.  Diskret  taqsimot  (Binomial  va  Puasson  taqsimoti). 
Uzluksiz  taqsimot.  Tasodifiy  miqdor,  taqsimot  ko’pburchagi,  poligon,  matematik 
kutilmasi,  dispersiya,  liodisa,  hodisaning  indikatori,  sonli  xarakteristika,  bog’liqmas 
sinov,  ro’y  beruvchanligi,  Muavr-Laplas  lokal  va  integral  teoremalari,  ehtimol  bilan 
ro'y  berishi  mumkin  bo’lgan  hodisa,  kata  va  kichik  qiymatlar,  Bemulli  formulasi, 
approksimatsiya,  uzluksiz  tasodifiy  miqdor,  taqsimot  egri  chiziqi,  taqsimot 
funktsiyasini  grafigi,  tekis  taqsimlangan,  yaxlitlash  xatoliklari,  ommaviy  xizmat, 
ehtimol  zichligi,  parametr,  o’rta  kvadratik  chetlanma,  ishonchlik  nazariya,  vaqt 
intervali, oqim  intensivligi,  shartli  ehtimol, Gauss qonuni,  normal  atamasi,  simmetrik 
oraliq,  Laplas  funktsiyasi,  mediana,  moda,  statistik  kriteriya  ,  baholash,  Fisher- 
Snedekor taqsimoti.