T o s h k e n t d a V l a t I q t I s o d I y o t u n I v e r s I t e t I e k o n o m e t r I k a

0-2  = ( “ ] Z b ’- “ M*,.*)]2 
(23)
lG'n-k
  to’g’rilangan erkinlik darajasi  katta ahamiyatga  ega emas,  chunki  barcha 
natijalar asimptotik harakterga ega. (23)
baho maksimal  aqiqatga yaqinlik bahosi hisoblanadi.  Ko’rsatilganki:
(25)
b—^ N \
bunda
Q  = p
 lim
A — 6 '
n
'  ХУҲ.
1 
(26)
n
Taxminni  tekshirib  ko’rish  va  xulosa  chiqarish  awaliga  bo’limlardagi 
qo’llangan  usullar  yordamida  amalga  oshirish  mumkin.  Muammo  regressiyani 
muvofiqlik mezonini baholashda vujudga keladi.  Unda
R2= l ~ T ^ . - y y  
(27)
va  bu  noldan  birgacha  bo’lgan  qiymatlami  qabul  qiladi.  Lekin  bu  kattalik  aloqa 
zichligini yanada aniqroq tarzda yoritib beradi.
Qisqa xulosalar.
Ekonometrik modellar turkumi,  ijtimoiy-iqtisodiy bog’liqlikni  kengroq yoritgan 
holda,  ayniyat  va  yagona  usulda  aniqlandigan  regression  ko’paytmalardan  tarkib 
topgan  bo’lib,  shu  sababdan  ulami  boshlang’ich  shaklida  tuzilmaviy  tenglama  deb 
ataydilar. 
Tuzilmaviy 
tenglamalaming 
o ’ng  tomoni 
awaldan 
aniqlangan 
o’zgaruvchilardan  iborat  bo’lib,  ular  tizimning  kechikuv  endogen  o’zgamvchilar  va 
qator  egzogen  o’zgaruvchilardan  tashkil  topgan.  Ekonometrik  tenglamalaming 
tuzilmaviy  tizimi  va  ulaming  o’lchamlari  iqtisodiy  taxlilda  salmoqli  qiziqishga  ega 
bo’lib,  iqtisodiyotning  asl  mohiyatini  tushunishga  imkon  yaratib,  qarorlar  qabul 
qilishda muhim qurol bo’lib xizmat qiladi.
Ekonometrik  model  rekursiv  va  dinamik  hisoblanib,  tarmoq  rivojining 
dinamikadagi qonuniyatlarini tasawur etish imkoniyatini yaratadi. Model o ’lchamlari 
mustahkam  bo’lib,  demakki  qisqa  muddatli  va  uzoq  muddatli  mulbtiplikatorlarni 
hisoblash  mumkin.
Agar  matritsa  o’ziga  bo’lsa,  tuzilmaviy  modeldan  keltirilgan  modelga  o’tsa 
bo’ladi.  Bunda  har bir endogen o’zgaruvchilaming  va  ayrim tasodif og’ishmalaming 
funktsiyasi  hisoblanadi.  Tuzilmaviy  va  keltirilgan  parametrlar  orasida  bir  jihatli 
moslikning mavjudligi  identifikatsiyalash muammolari bilan bog’Iiq.
Identifikatsiyalash  keltirilgan  shaklning  hisoblangan  parametrlari  asosida 
tuzilmaviy  parametrlami  aniqlash  mumkinligi  savolga  javob  beradi.  Natijada 
identifikatsiya  dastlabki  ko’rsatkichlar  muammosiga  emas,  balki  o’ziga  xoslik 
muammosiga  borib  taqaladi.  Ekonometrik  modellar  yuqori  identifikatsiyalangan, 
to’la  identifikatsiyalanmagan  va  aniq  identifikatsiyalangan  darajasiga  ega  bo’ladi.

---