T. N. Xojiyev 0 ‘zMUo'qituvchisi

3.3.- jadval. Fuqarolik tuzilmalari
II
S ty o sly -m a d an iv   alo q alar
D
A
Ehtiyojlar
R
A
Sihat-salomatlik,
J
ijodiyot.
A
Muloqot,  ax burnt.
jinslararo ehtiyojlar

---

Shu  tariqa  fuqarolik  jam iyati  faqat  tizimli  sifat  kasb  etganidagina 
o'zining  sotsial  harakatchanligiga  va  yetukligiga  erishadi,  deb  xulosa 
qilish  mumkin.  Bu  tizimlilik  iyerarxik  emas,  balki  muvofiqlashtirish 
tarzini  kasb  etadi.  Bunda  barcha  sotsial  birliklar  (m anfaatlam i  ifodalash 
asosida tashkil  topgan  guruhlar)  bir-birlariga bo‘ysunmaydi,  balki  o ‘zaro 
aloqalar  asosida  faoliyat  yuritadi.  Fuqarolik  jam iyatining  boshlangMch 
mezonlari  -   bu  manfaatlar,  huquq  va  shaxs  erkinligidir.  Erkinlik  va 
adolat  fuqarolik  jam iyati  sharoitida  odam lar  faoliyatini  yo‘lga  qo‘ygan 
holda  ijtimoiy omillik kasb etadi.
Fuqarolik  jam iyati  davlat  tomonidan  himoya  qilinadigan  barqaror 
huquqiy  m e’yorlarsiz  yashay  olmaydi.  Fuqarolam ing  asosiy  shaxsiy 
huquq  va  erkinliklariga  quyidagilar  kiradi:  o‘z  sha’ni  va qadr-qimmatini 
himoya qilish;  o‘zining qaysi  millatga  mansubligini  o ‘zi aniqlash huquqi; 
shaxsiy  va oilaviy sirlami saqlash  huquqi;  hayot kechirish  huquqi;  vijdon 
erkinligi  huquqi;  fuqarolaming  uy-joyi  va  shaxsiy  hayoti  kabilaming 
daxlsizligi,  yozishmalarining  sir  saqlanishi;  sudda  him oyalanish  huquqi, 
davlat  organlari  va  mansabdor  shaxslar  xatti-harakati  ustidan  shikoyat 
qilish  huquqi;  qayerda  boMish  va  yashashni  tanlash,  erkin  ravishda  bir 
joydan  ikkinchi  joyga  ko'chish  huquqi;  qaysi  tilda  so ‘zlashishni  erkin 
ravishda tanlash huquqi; axborot olish huquqi va boshq.
Fuqarolik jam iyati  va  uning  strukturalari  tavsi fining  yana  biri  -   bu 
ulam ing  funksionallik  tabiatini  kasb  etishidir.  Bu  fuqarolik jam iyatining 
amal  qilishi  nafaqat  xususiy  m anfaatlam i  am alga  oshirish  uchun 
muayyan  kengliklami  tashkil  etish,  balki  jam iyatning  o ‘zini  o ‘zi 
tashkillashtirishi  va  o ‘zini  o‘zi  m uvofiqlashtirishining  yuqori  darajasiga 
erishish 
demakdir. 
Va 
nihoyat, 
zamonaviy 
fuqarolik  jam iyati 
qadriyatlariga  ijtimoiy  va  shaxsiy  manfaatlam i  o ‘zaro  uyg‘unlikda 
biriktira  olish  ham  taalluqlidir.  Agar  bu  kabi  uy g'un  birikuvga 
erishilmasa,  u  holda davlat va fuqarolik jam iyati  o‘rtasida uzilishlar sodir 
bo  lishi mumkin.