T. N. Qori Niyoziyning pedagogik qarashlari

Keyinchalik

• 1946 yildan boshlab T.N.Qori-Niyoziy doimiy ravishda TIQXMMI (Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalashtirish muhandislari instituti) oily matematika kafedrasi mudiri bo‘lib ishladi.
• T.N.Qori-Niyoziy o‘zbek matematika terminologiyasi, oliy va o‘rta o‘quv muassasalari uchun haqiqiy matematik adabiyotlar asoschisi hamda fan tarixi bo‘yicha yirik mutaxassis hisoblanadi. Uning uch yuzdan ortiq ilmiy ishlari nashr qilingan, jumladan, fan sohasida olamshumul ixtiro sifatida chuqur tan olingan «Ulug‘bekning astronomiya maktabi» monografiyasi 1952 yilda davlat mukofotiga sazovor bo‘ldi.

T.N.Qori Niyoziyning asarlari

Domla о‘zbek tilida darslik yaratish bо‘yicha ulkan ishlarni amalga oshirdi.

U о‘zining dastlabki pedagogik faoliyatidan boshlab yangi tipdagi о‘zbek

maktablari va texnikumlari uchun matematikadan va ayrim boshqa fanlardan

darsliklar, qо‘lyozmalar, metodik kо‘rsatmalar yaratgan. “Tabiatdan bir parcha”

(1919), “Ochiq havoda amaliy mashg‘ulotlar” (1927), “Tekislik analitikasi” (1928),

“Tо‘g‘ri chiziqli trigonometriya va uning kosmografiyaga tatbiqi” (1929),

“Trigonomeriyadan sistematik kurs” (1930) va boshqalar shular jumlasidandir.

Toshmuhammad Niyozovichning universitetlar va pedagogika oliy о‘quv yurtlari
uchun mо‘ljallangan “Analitik geometriya” darsligining birinchi qismi 1931-yilda,
1933-yilda esa ikkinchi qismi bosilib chiqdi.
Bu kitoblar keyinchalik qaytadan ishlanib va tо‘ldirilib, 1937-yilda “Analitik geometriyaning asosiy kursi” nomi bilan bosilib chiqdi
“Asosiy matematik analiz kursi” darsligining birinchi tomi 1937- yilda, ikkinchi qismi 1939-yilda bosilib chiqdi. Ushbu darslik 1941-yilda qayta nashr qilingan.
Darslik 1968-1969-yillarda qayta ishlanib va tо‘lidirib, Qori
Niyoziyning sakkiz tomlik “Tanlangan asarlar”i doirasida uch tomdan iborat bо‘lib
bosilib chiqqan.
Bu darslik bosilgan vaqtda, unga kiritilgan masalalar
bо‘yicha о‘zbek tilida amalda adabiyot yо‘qligi e’tiborga olinsa, kurs
universitetlar, pedagogika institutlari va texnika oliy о‘quv yurtlari studentlarini
matematik tayyorlashda nihoyatda muhim ahamiyat kasb etganligi ravshan
bо‘ladi.
Shuning uchun ham u terminlarga va turli matematik
tushunchalarning ta’riflariga boy bо‘lib, ayni vaqtda matematik til sohasida asosiy
qо‘llanma rolini о‘ynagan.
Toshmuhammad Niyozovichning “Asosiy matematik analiz kursi” darsligi
universitetlarda, pedagogika institutlarida о‘tiladigan matematikaning asosiy
kursini о‘z ichiga olgan.
Akademik Qori Niyoziy fors tilini mukammal bilar, fors, arab, eski о‘zbek
tilidagi qо‘lyozma manbalar ustida erkin ishlar, ulardagi boy ilmiy ma’lumotlardan
tо‘la foydalana olar edi. Toshmuhammad Niyozovich 1940-yildan boshlab deyarli
о‘n yil ichida tinimsiz ishlab buyuk astronom olim Ulug‘bek merosini о‘rgandi va
izlanishlar natijasida Ulug‘bekning astronomiya maktabi tо‘g‘risida ulkan bir asar
yaratdi. Bu kitob “АСТРОНОМИЧЕСКАЯ ШКОЛА УЛУГБЕКА” (“Ulug‘bekning
astronomiya maktabi”) nomi bilan 1950-yilda Moskvada sobiq Ittifoq Fanlar
akademiyasi tomonidan nashr etildi (rus tilida).