T k 1 Kommunikativ

5. Dizruptiv tanlanishni evolutsiyadagi rolini tushuntirib bering
3.Yangi mavzu bayoni:15 daqiqa
Moslanish bu – organizmlarning ichki va tashqi tuzilishi, organlar funksiyasi, xulq-atvori va hayot tarzining muayyan yashash muhiti sharoitiga mos kelishidir. Barcha tirik organizmlarda mavjud bo‘lgan o‘ziga xos moslanish belgilari ularning o‘zi yashab turgan muhitda yashab qolishi, yashash uchun kurashda g‘olib chiqishi, normal nasl qoldirib o‘z belgilarini kelgusi avlodlariga uzatishlari uchun imkon tug‘diradi. Moslanish organizmlarning yashovchanligi, raqobatchanligi va normal nasl qoldirishi bilan uzviy aloqadordir. Yashovchanlik deganda organizmlarning o‘zi tarqalgan muhitda genotipini keskin
o‘zgartirmagan holatda normal yashashi tushuniladi. Raqobatchanlik organizmlarning o‘lik va tirik tabiat, shu jumladan, oziq topish, boshqa jins bilan qo‘shilish, yashash joyini egallashdagi qarshiliklarni yengishidir. Nasl qoldirish esa organizmlar urchishining normal kechishi bilan bog‘liq. Moslanishning bu
uch komponenti o‘zaro bog‘liq bo‘lib, tabiiy tanlanish orqali tarkib topgan evolutsion natija hisoblanadi. Tashqi muhit sharoitlari turli-tuman bo‘lganligi sababli, organizmlardagi moslanish belgilari ham xilma-xil bo‘ladi. Darvin mulohazasi qanchalik to‘g‘ri ekanligini aniqlash maqsadida kapalaklar tana rangining o‘zgarishiga oid ma’lumotlarni tahlil qilib chiqamiz. XVIII–XIX asrdan boshlab tangaqanotlilarning 70 ga yaqin turida tana rangining o‘zgarganligi ma’lum bo‘ldi. Bunday o‘zgarishlarning sababi qayin odimchisi debnom olgan kapalak turida atrofl icha o‘rganildi Xuddi shuningdek, tog‘ g‘ozlari barmoqlarining orasidagi parda suvda suzish uchun qulay, lekin quruqlikda harakatlanish uchun noqulay. Hayvonlardagi yashash uchun kurash tabiiy tanlanish ta’sirida shakllangan instinktlar ba’zan maqsadga nomuvofi q bo‘ladi. Chunonchi, tungi kapalaklar oq gullardan nektar yig‘ish instinktiga ega. Shu bilan tungi kapalaklar yorug‘beruvchi lampaga yaqinlashib o‘zlarini nobud qilishlarini har bir o‘quvchi ko‘rgan. Bularning hammasi organizmlardagi barcha moslanishlar mutlaq emas, nisbiy ekanligidan dalolat beradi.