T. J. B. A. K. T yo’nalishi 70-20 guruh talabasi Raximov Asilbekning "sohaning texnologik o’lch ashlari va asboblari"

Termoelektrod materiallar va termoparalar
Xar qanday o‘tkazgichlar juftligidan termopara yasash mumkin, ammo ularning hammasini amaliyotda ishlatish mumkin emas. Termoelektrod materiallariga quyidagi talablar qo‘yiladi:
1. Vaqt bo‘yicha TEYUK o‘zgarmasligi;
2. Iloji boricha katta TEYUK;
3. TEYUKni haroratdan bir xil bog‘liqligi;
4. Kichik elektr qarshiligi harorat koeffitsientiga ega bo‘lishi;
5. Katta elektr o‘tkazuvchanlikga ega bo‘lishi;
6. YUqori harorat ta’siriga chidamliligi;
7. Termoparalarning o‘zaro almashinuvchanligini ta’minlash uchun termoelektrik xususiyatlarining takrorlanishi.
Termoelektrod materiallar sifatida quyidagi materiallar ishlatiladi: platina, platinorodiy (10% rodiy); xromel, alyumel, kapel, temir, mis, konstantan, nikel-kobolt qotishmasi, maxsus alyumel.
Bu materiallardan tayyorlanadigan standart va nostandart termoparalar mavjud.
Davlat standartiga kiritilgan standart termoparalarga quyidagilarni kiritish mumkin:
1. Platinorodiy - platinali termopara - TPP (-20⁰S dan 1300 -1600⁰S gacha);
2. Platinorodiy - platinorodiyli termopara - TPR ( + 300⁰S dan 1600 -1800⁰S gacha);
3. Xromel - alyumelli termopara – TXA (-50⁰S dan 1000 -1300⁰S gacha);
4. NK-SA qotishmasidan tayyorlangan termopara TNS (+300⁰S dan 1000⁰S gacha);
5. Xromel - kopelli termopara – TXK (-50⁰S dan 600-800⁰S gacha).
SHuningdek nostandart termoparalar ham mavjud:
Temir - kopel 0⁰S dan 600 - 800⁰S gacha;
Temir - konstantan 200⁰S dan 600 - 800⁰S gacha;
Mis - kopel 0⁰S dan 400 - 600⁰S gacha;
Mis - konstantan -200⁰S dan 300 - 400⁰S gacha;
Volfram – molibdenli termopara 2300⁰S gacha.
Termoparalar ob’ektga ximoya armaturasi yordamida o‘rnatiladi.

4-rasm. 1- termoparning issiq kovshari; 2- farforli nakonechnik; 3- ximoya trubkasi; 4- farforli busiklar; 5- termoparani o‘rnatish uchun qo‘zg‘aluvchi flyanets; 6- ulash qutisining korpusi; 7- farforli kolodka; 8- kolodkani qotirish vintlari; 9- qisqichlar; 10- termoelektrod qisqichlaridagi qotirish vintlari; 11-simlarni qotirish vintlari; 12- qopqoq; 13- prokladka; 14- chiqish shtutseri; 15-asbestli shnur; 16-vint .