T. C. Sakarya üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ osmanli şERİyye siCİllerinde ve fetva mecmualarinda iÇKİ İÇme suçu ve cezasi

 
adı verilir.
 
22
Kuru üzümün ya da hurmanın suya atılıp 
tatlılığının çıkarılmasıyla ya da kaynatılmasıyla elde edilen içecek türüne genel olarak 
nebiz adı verilir. Haram olan içki, kaynatılmadan bu suyun kabarıp keskinleşmesiyle 
oluşur. Kuru üzümden olan 
naki
, hurmadan olan 
seker
olarak adlandırılır.
23
Cahiliyye Araplarında içki vazgeçilmez bir içecek olup çeşitli maddelerden üretilip 
tüketilmiş ve çeşitli isimlerle anılmıştır. Hamr kelime itibariyle genellikle üzümden 
yapılan şarap için kullanılmış, türlerine göre farklı isimlerle anılmıştır. Eski ya da taze 
olması, çabuk sarhoş etmesi, rengi, yapıldığı malzeme, üretildiği yer ve saklandığı kaba 
göre içkilere farklı isimlerler verilmiştir. Bunlara ilave olarak içkiye alışkanlık yaptığı 
için 
akar
, sarhoş ettiği için 
müskir
şeklinde isimlendirmişlerdir. Araplar üzüm, hurma, 
arpa, mısır, buğday ve baldan içki imal etmiş ve içkiler yapıldıkları malzemeye göre 
halîtan, sekr (ركسلا), sahba (ءابهصلا), nebîz ( ذيبن), cia(ةعجلا), bit' (عتبلا), mizr (رزملا), sükürke 
(ةكركسلا), fadîh (خيضفلا) şeklinde isimlendirilmişlerdir. Medineliler'in kullandığı fadîh, 
çoğunlukla hurmanın koruk (büsr) veya olgunlaşmaya başlamışı ile (zehv) kurusu (temr) 
ya da hurma ile üzüm karıştırılarak yapılırdı. Mizr ise daha çok Yemenliler'in mısır, arpa 
gibi tahıllardan imal ettikleri bir içki türüydü.
24
Kaynaklarda 
el-Kamusu’l-muhît 
adlı 
klasik Arapça sözlüğü ile şöhret bulan Mecdüddin Firuzabadi’nin içki isimleri hakkında 
el-Celisü’l-enîs fi esmâi’l-handerîs
adlı bir eser yazarak bin içki ismine yer verdiği ve bu 
isimleri Arap şairlerinin şiirleri ile delillendirdiği zikredilir.
25
Tek başına bu eserin varlığı 
bile Arap kültüründe içkinin ne derece önemli bir yeri olduğunun göstergesi olan dikkat 
çekici bir veridir. 
21
İbn Abidin, Reddu’l Muhtar Ale’d-dürri’l-muhtar, 16:57 
22
Halebi, Multeka Tercümesi Mevkufat, 2:403; İbn Abidin, Reddu’l Muhtar Ale’d-dürri’l-muhtar, 16:57; 
Mevsıli, el-İhtiyar Metni el-Muhtar li’l-Fetva, ter: Prof. Dr. Celal Yeniçeri, Şamil yayınları, İstanbul, 
2012, s.525 
23
Serahsi, Mebsut,14:12-13 
24
Bozkurt, İçki, 21:455,456 
25
http://www.dotmsr.com/news/204/263796/%D8%A3%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%A1%D8%A7
%D9%84%D8%AE%D9%85%D8%B1%D8%B9%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8
%B1%D8%A8, 05.11.2018 

---

9 
İçki çeşitli milletlerde birçok atasözüne, deyime ve şiire de konu olmuştur. Yüksek şiir 
geleneği olan Araplar cahiliyye döneminden beri şiirlerinde şaraba sıkça yer vermişler, 
onu betimlemişler, onu değişik isimlerle anmışlardır. Daha sonra zamanla sadece şarabı 
ele alan onu her yönüyle tasvir eden “hamriyat” türü şiirler söylemişlerdir. Cahiliyye 
dönemi şairlerinden şaraba en çok yer verenlerin başında el-Aşa gelir. Peygamber şairi 
ismiyle lakaplanan Hassan b. Sabit de Cahiliyye döneminde söylediği şiirlerinde şarabı 
betimleyen şairlerdendir. İmru’u’l-Kays, Züheyr ve Lebîd gibi muallaka şairlerinin 
divanlarında şaraptan söz eden beyitler bulunmaktadır.
26
Bu şairlerin yanında daha 
sonraki dönemlerde nam salmış Arap şiir kültüründe önemi bir yere sahip olan Ebu Nüvas 
şiirlerinde klasik konuların hepsini işlemiş olsa da şarabı şiirlerinde bir çok bakımdan ele 
alması onun insan benliğindeki etkisini ifade etmesi sebebiyle
27
mücûn şairi sayılır. 
Hamriyat türü eserleri çok olsa da şiirleri hayattayken derlenmediği için birçoğu 
kaybolmuştur.
28