T. C. NevşEHİr haci bektaş veli ÜNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ

2.1.1.Türkiye’de Nüfus ve Emek Arzı 
Nüfusun yapısı, miktarı ve kullanış biçimi emek piyasasının arz cephesini belirleyen 
etmen olduğundan dolayı, bu durum istihdamın genel yapısını etkilemektedir. İş 
gücü gücü artış hızını belirleyen en temel değişken, nüfus artış hızıdır. Türkiye’de 
hızla artan ve bu artış içinde büyük paya sahip genç nüfus istihdam yapısının önemli 
bir belirleyicisidir.
 
Bir ekonomide toplam nüfus içerisinde iktisadi faaliyete dahil olmak isteyen 
kimselerin toplam sayısına işgücü arzı denmektedir. Emek arzının kaynağı, mevcut 
olan genel nüfusun miktarıdır. Ancak bu kaynak yalnız iş gücü arzına dâhil değildir. 
On beş yaşından küçük olanlar ile altmış dört yaşından büyük olanlar iş yapma çağı 
dışında tutulmaktadırlar. Yani iş yapma evresini tamamlamış olan nüfusun 15-64 yaş 
aralığı olduğu düşünülmektedir. 
15-64 yaş aralığı nüfusa “aktif nüfus” da denilmektedir. Aktif nüfus 15-64 yaş 
aralığında olan herkesin çalıştığını ifade etmektedir. Bu yaş grubunun iş yapan aktif 
nüfusun olmadığı, iş yapma çağına gelen nüfus olduğu düşüncesinden “çağ nüfus” 
kavramını da kullanmak doğru olur. Daha kısa bir ifadeyle çağ nüfus, fiilen iş 
yapanların ya da iş yapmak isteyenlerin miktarını değil, bir ekonomideki nüfusun 
istihdam potansiyelini ortaya koymaktadır. 

---

31 
2.1.2. İstihdamın Sektörel Dağılımı ve İşgücü(Emek) Talebi 
İstihdamın sektörel dağılımı bir ekonominin sosyo-ekonomik açıdan gelişmişliğini 
gösteren en önemli faktördür. Gelişmiş ülkelerde istihdamda gelişme, tarım 
sektöründen sanayi ve hizmetler sektörüne doğrudur. Ülkemizde sanayide yeterli 
gelişme sağlanmadan hizmetler sektörüne geçiş olmuştur (DPT,2007: 35). 
İşgücünde ekonomik gelişmelere bağlı olarak üç temel istihdam alanı mevcuttur. 
Bunlar; tarım, sanayi ve hizmetler sektörüdür. Bu sektörlerin alanının toplam 
istihdam içindeki payları ve bu payın zaman içindeki değişimi önemli bir faktördür 
(Korkmaz ve Mahiroğlu,2007: 44). 
Emek gücü talebinin en temel belirleyicilerinin başında büyüme oranları ile işgücü 
maliyetleri gelmektedir. Emek talebi, ekonomik büyüme arttıkça emek talebinde bir 
yükselme görülmekte ancak emek gücü maliyetleri arttıkça da azalmaktadır. Emeğin 
maliyeti, ücretler ve istihdamın maliyetlerinden oluşmaktadır. Dolayısıyla yüksek 
emek 
gücü maliyetlerinin azaltılması istihdam üzerinde olumlu etki 
bırakabilmektedir.