T. C. NevşEHİr haci bektaş veli ÜNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ

1.5. İşsizliğin Maliyeti 
İşsizlik sorunsalı, gelişmiş ve gelişmekte olan hemen hemen tüm ekonomiler için 
ciddi problem teşkil etmektedir. Bu bağlamda işsizlik hadlerinin düşürülmesi 
gerektiği ve bir sorun olarak algılanmasındaki yegâne güç; işsizliğin makroekonomik 
yapıya, aileye ve kişilere çeşitli maliyetler yüklediği inancı yatmaktadır. İşsizlik 
sorununun, toplumlar nezdindeki maliyeti, sosyal maliyet olarak ifade edilmekte ve 
genel makroekonomik yapı üzerindeki maliyetinin de ekonomik maliyet, olmak 
üzere işsizliğin iki farklı maliyeti söz konusudur. 
Bir ekonomide herhangi bir işi bulunmayan sosyal statülerinde oluşan zayıflıklar 
veya sosyal statülerin ortadan kalkması işsizliğin sosyal maliyeti olarak 
nitelendirilmektedir. İş ve gelir sahibi bulunmayan kimselerin refah seviyelerinin 
düşmesi, yakın çevrelerinin olmaması veya yakın çevrelerini kaybetmeleri, işsiz olan 
kimsenin kendisine değer verilmemesi veya kendilerini değersiz hissetmeleri gibi 

---

24 
birtakım negatiflikler doğrudan işsizliğin sosyal maliyetidir denebilmektedir. 
Bununla beraber istihdam azalışına paralel olarak kapkaç, hırsızlık, alkol, fuhuş gibi 
birtakım dolaylı yasa dışı işlerin ortaya çıkması, işsizliğin dolaylı sosyal maliyeti 
olarak kabul edilmektedir. Ekonomiler sosyal maliyetlerinin minimal düzeye 
indirmek amacıyla işsizlik sigortası politikaları icra etmektedir (Berber, 2013: 64). 
İşsizliğin iktisadi maliyeti, kaynaklardan tam olarak yararlanamaması sebebiyle 
hasıla miktarlarının istenilenden düşük olmasını ifade etmektedir. İşsizliğin iktisadi 
maliyeti çıktı boşluğu yani GSYİH ile ölçülmektedir. 
Üretim kaynaklarının tümünün istihdam edilmesi halinde varılabilecek maksimum 
üretim seviyesine potansiyel hasıla denmektedir. Potansiyel hasıla durumunda 
ekonomi, tam istihdam düzeyi dengesinde bulunduğu varsayıldığından bu kavram 
tam istihdam hasılayı veya işsizlik haddinin NAUIRU eşit olduğu durumdaki hasıla 
düzeyi olduğundan, doğal hasıla olarak da ifade edilmektedir. Ekonomide istikrarı 
tanımlayan bu üretim seviyesi düz bir doğru biçiminde gösterilmektedir. Ekonomik 
büyüme analizlerindeyse, trend büyüme yolu olarak da bilinmektedir. Bu oranı 
%2,25 olduğu ifade edilmektedir.