T. C. Bartin üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ TÜrk diLİ ve edebiyati anabiLİm dali yeni TÜrk edebiyati biLİm dali 2000-2010 arasi küÇÜrek öYKÜde postmodern izler yüksek lisans tezi hazirlayan tezcan kurt danişMan prof

3.2. Zaman 
Her dönemin zihni yapısının birbirinden farklı olması hasebiyle, modern ile 
postmodern dönem arasındaki zaman mefhumu da farklılık arz eder. Modern dönemde 
zamanın birbirini izler nitelikte kronolojik olması Newton fiziği ile açıklanırken, 
postmodern dönemde dairesel yani parçalı olması da Einstein’in rölative kuramıyla 
açıklanır. Diğer bir ifadeyle postmodern anlatılarda modern metinlerdeki gibi mekanik, 
belirli, ölçülebilir, hesaba kitaba gelir kronofonist bir zaman anlayışı yoktur. Bunun 
yerine “… 
dağınık, sınırları belirsiz, birbirine girişik rasyonel düşüncenin belirlediği 
zaman anlayışının dışında” 
(Emre, 2006, 170) bir zaman vardır. Bu yönüyle 
postmodernizmde 
zaman
’ın bir görelilik kavramıyla hareket ettiği söylenebilir
. 
Postmodernistlere göre önceden olup bitmiş olaylar aslında geçmiş zamanda kaybolmuş 
olaylar değil, tersine önemini yitirmeye başlayan şimdidir. Bir diğer ifadeyle, zaman sadece 
düz bir çizgiden çok dairesel bir uzam halini almıştır. Bu haliyle ona ‘genişleyen şimdi’ demek 
mümkündür. O halde postmodern anlatılarda her zaman, bir şimdiler dizisi parçalı halde yer 
alır (Koçakoğlu, 2012, 134-135).
Modernistler kendilerine önder olarak seçtikleri rasyonaliteyle yani akılla, sadece 
yaşadıkları zaman dilimini değil, geleceklerini de düzene sokmak isterler; ancak, 
postmodernistler için böyle bir durum söz konusu değildir. Çünkü onlar için önemli 
olan 
geçmiş’
i, 
şimdi’
yi ve 
geleceğ’
i iç içe geçirerek zamanın en küçük birimi olan 
an
ile 
anlatmaktır.
Fredric Jameson, postmodernizmin zaman mefhumunu Jacques Lacan’ın 
şizofreni kuramıyla açıklamaya çalışır. Lacan, şizofreniyi bir dil bozukluğu olarak görür 
ve onların konuşma eylemini gerçekleştirirken gerçek manada dili kullanma yetilerine 
sahip olmadıklarını ileri sürer. Lacan’a göre insanoğlu zamana, yani geçmiş, şimdi ve 
geleceğe, dile hâkim olduğu oranda sahip olur. Bu şekilde kendi hayatını bir düzene 
sokar; ancak, şizoid kişilikler dili normal insanlar gibi kullanamazlar. Bu durum onların 
hastalıkları dolayısıyladır. Bu yönüyle de şizofrenlerin zihninde geçmiş ve gelecek 
zaman mefhumları değil, “şimdiki zaman” mefhumu, özelde ise “an” vardır. Geçmiş ve 
gelecek zaman algısının yerine şimdiki zaman algısına sahip şizofrenlerin “şimdiki 
zaman”ı ile normal insanların “şimdiki zaman”ı, hayatta her hangi bir hedefe kendilerini 
yönlendirmek gibi bir düşünceleri olmadığından olsa gerek, bir birinden oldukça 
farklıdır. Bu yönüyle şizofrenlerin şimdiki zamanının normal insanlarınkinden daha 
güçlü olduğu söylenebilir (Özot, 2012, 2282). 

---

63 
Postmodern anlatılarda, zamanın parçalanmışlığı olay örgüsü veya örgülerinin 
dağılmasına ve anlaşılmazlığına neden olur. Bu da dünyevi ilimlerin araştırma 
konularını kronolojik zamana göre yapmalarına engel olur. Çünkü pozitivist ilimler, 
çizgisel zamana göre yani neden sonuç ilişkileriyle var olurlar. Bu yönüyle, 
postmodernistler 
an
’ı benimseyerek gerçekliğin doğruluğunu en alt seviye 
düşürmüşlerdir.
Postmodernizm etkisi altında kaleme alınan küçürek öykülerde de geçmiş ve 
gelecek zaman mefhumları, “şimdiki zaman”da birleşir; ancak, buradaki şimdiki zaman, 
zamanın en küçük birimi olan “an” kelimesiyle ifade edilir. 
“Entrik kurguyu oluşturan 
bu an, var oluşçu felsefenin ‘şimdi ve burada’lıktaki, şimdi’sidir”
(Korkmaz ve Deveci, 
2011, 34)
.
Çünkü küçürek öykünün yazılış amacı bellidir: Bir anda, çabucak okunmak.