T. Bushuy, F. Ruzikulov qiyosiy tipologiyaning dolzarb



Download 148,16 Kb.
bet28/40
Sana28.05.2022
Hajmi148,16 Kb.
#614373
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   40
Bog'liq
T. Bushuy, F. Ruzikulov qiyosiy tipologiyaning dolzarb muammolar

Kelasi zamon


Kelasi zamon kelajak bilan bog‘liq bo‘lgan ish-harakatni, ya'ni nutq momentidan keyin sodir bo‘ladigan ish-harakatni ifodalaydi (G.E.Booij, 1993, c.29-30; J.L.Bybee, 1988, c.137-138; A.Lamprecht, 1972, c.203; R.B.Long, 1961, c.304-305).
Ingliz tilida kelasi zamon analitik usul bilan (shall va will ko‘makchi fe'llarining mustaqil fe'lning infinitiv shakliga qo‘shilishi orqali), rus tilida esa ham analitik ham sintetik usul bilan yasaladi. Rus tilida tugallangan (совершенный) viddagi fe’llargina o‘zlarining kelasi zamon shaklini sintetik usul bilan yasaydi (Грамматика русского языка… 1952б т.1, с.520-521).
Tugallanmagan (несовершенный) viddagi fe’llar o‘zlarining kelasi zamon shaklini “быть” ko‘makchi fe’li bilan mustaqil fe’lning infinitiv shaklini qo‘shish orqali yasaydi («я буду писать», «я буду читать» va hokazo).
Ingliz tilining o‘ziga xos xususiyatlaridan yana biri unda o‘tgan kelasi zamon shaklining mavjudligidir (И.К.Иртеньева, 1969, с.48-49; В.Д.Каушанская, Р.Л.Ковнер, 1959, с.94-95). Bu shaklni izohlashda biz o‘tgan zamon nuqtai nazaridan kelajakda sodir bo‘ladigan ish-harakatni ifodalaydigan kelasi zamon shakllarini nazarda tutgan olimlar fikriga qo‘shilamiz (Б.А.Ильиш, 1971, с.88; К.А.Качалова, 1964, с.117-118; М.Н.Лапшина, 1998, с.80-81; H.Sweet, 1955, c.314-315).
Rus tilida esa bunday hollarda nisbiy ma’nodagi kelasi zamon uchraydi. Taqqoslaymiz: “He hoped she would be all right”(Wain) va “Я надеялся, что с нею все будет хорошо”.
Rus tilida kelasi zamon diapazoni ingliz tilidagiga nisbatan kengroq. Masalan, ingliz tiliga kelasi zamondan umuman o‘tgan zamonga o‘tish (transpozitsiya) xususiyati xos emas. Masalan, “Бежал, бежал, да как прыгнет”.
Rus tilida kelasi zamon shakli hozirgi zamon ma'nosini ifodalash uchun ingliz tiliga nisbatan ko‘proq ishlatiladi. Rus tilida kelasi zamon shaklidagi umumlashgan ma'no ingliz tilida hozirgi zamonga to‘g‘ri keladi. Taqqoslaymiz: рус. «Не разберешь, сколько ему лет» - ingl. «You never know how old he is».
Ingliz tilining kelasi zamon shakli rus tilidagidek hozirgi zamonga tegishli bo‘lgan, masalan, rus.
«Буря мглою небо кроет, вихри снежные крутя. То, как зверь, она завоет. То заплачет, как дитя» (А.Пушкин) va o‘tgan zamonga tegishli bo‘lgan, masalan, rus. «Он и к Коваленку ходил так же, как и к нам. Придёт к нему, сядит и молчит» (А.Чехов) kabi takrorlanib turadigan ish-harakatni ifodalamaydi.



  1. Download 148,16 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   40




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish