to the dining –room to wait for dinner (J.Galsworthy). He lost seven pounds in weight (Ch.Dickens). Rus. Ем
ли суп из манных круп, или конский вижу круп, Мне на ум приходит Крупп. А за ним большая масса,
Taqqoslanayotgan ikki til leksik sistemalarida omonimik qatorlar lingvistik va ekstralingvistik omillar
ta’siri natijasida vujudga keladi. Ularning qatori tasodifiy fonetik mos tushishlar orqali ham kengayishi
mumkin: ingl. sun-son, knight-night, two-too, hair-hare, hear-here, write-right; rus. своя-свая, мой (глагол) –
мой (местоимение), три (числительное)-три (глагол). V.Arnoldning (1959, 289 b.) ta’kidlashicha
Omonimlarning kelib chiqishi usullari har ikki til uchun umumiy bo‘lgan xususiyatlardan biridir.
b) o‘zlashtirish orqali: ingl. peace-piece, ball-ball, match-match, rain-reign; rus. бос –бос (босой),
брак-брак, клуб-клуб.
v) so‘z ma’nosining semantik ko‘chishi orqali: ingl. capital (poytaxt)- capital (bosh harf) – capital
(kapital), air (havo)-air (tashqi ko‘rinish); rus. молое (инструмент) – молот (рыба), союз (объединение)-
союз (лингв.) va hokazo.
Rus tilida sodda omonimlar kam uchraydi. Ingliz tilida esa ular keng tarqalgan. Ingliz tilida konversiya
hisobiga omonimlar soni oshib boryapti. Konversiya yordamida turli vazifalarni bajaruvchi so‘zlar, asosan,
fe’llar yasalyapti: to elbow, to head, to tail, to paper, to ear, to foot, to lip, to knee, to skin, to stomach.
Rus tilida konversiya so‘z yasashda mahsuldor vosita hisoblanmaydi. Bu, albatta, omonim so‘zlar
soniga o‘z ta’sirini o‘tkazmay qolmaydi. So‘z turkumlarining biridan ikkinchisiga o‘tish holatini quyidagi
misollarda kuzatish mumkin: rus. относительно (нареч)-относительно (предлог), благодаря
(деепричатие)-благодаря (предлог).
Tilda so‘z o‘yini tasvirlanganda omonimlardan foydalanilgan holatlar ham uchraydi: rus. Нёс
медведь, шагая к рынку, На продажу мёду к рынку, Вдруг на Мишку, вот напасть, осы вздумали
напасть. Это кто стрелой из лука, Прострелил головку лука? Я ни слова, как немой, Словно выстрел
был не мой (Я.Козловский).
Ingliz tilida ham omonimlar so‘z o‘yinida (kalambur) ishlatiladi:
“Now”, asked the teacher, “if I take three for seven what difference does it make?”. ”That’s what I
say”, said the child. “Who cares?”.
Wife: I am afraid the mountain climate disagrees with me.
Husband: It would not dare.
Feminine voice over the telephone: ”Hello, are you Harry?”. Masculine voice: “Not especially, lady,
but I am far from bald”.
Shunday qilib, ingliz va rus tillarida sinonimlar, antonimlar va omonimlarni qiyoslash natijasi
taqqoslanayotgan sistamalardagi farqlar lisoniy xarakterga ega ekanligini ko‘rsatdi. Chunki ushbu
mikrostrukturalarda aynan ingliz va rus tillariga xos xususiyatlar namoyon bo‘lyapti.
Do'stlaringiz bilan baham: