T azimov, U. E. Raxmatov organik olamning rivojlanishi va antropologiya (ii-qism)

Fransuz antropolog Vandermirshin rivojlangan neandertalni proto- kramonon deb atagan.

Shunday qilib bundan 100 ming yil oldin paydo bo’lgan kromanon ba’zi joylarda qisman boshqa joylarga butunlay shimoldan kelgan sovuqqa chidamli neandertallarga dosh berolmaganlar. Lekin 40 ming yil oldin ular yana shimol joylarga kelib bu gal neandertallar ustidan g’olib kelib keng tarqalganlar.

Olimlarning qayd qilishicha, Homo sapiens Afrika va Yaqin Sharqda bundan 100 - 120 ming yil oldin paydo bo’lgan va 40 ming yil avval Evropa va Sharqiy Osiyoga tarqalgan. Olimlar dastlab Homo sapiyensni Afrikada va Afrika yaqini Osiyoda paydo bo’lgan bo’lishi mumkin deb taxmin qiladilar. Erektusni Homo sapiens deb atash binobarin ulkan maydonda ro’y bergan bo’lishi mumkin. Shunday arxeologik topilmalar 1980-yil Tanzaniyaning Letoli degan joyidan topilgan. U hozirgi zamon tipidagi odamlarga o’xshash, lekin peshonasi biroz oldinga nishablangan va qosh suyagining birnuncha taraqqiy etganligi bilan farqlanadi. Bunday topilmalar Keniya davlatidan ham topilgan, ular 300-130 ming yil oldin yashagan.

Evropada hozirgi zamon tipidagi odamlar 500 yil ilgari, neandertal odamlar 130-150 ming yildan to 35-40 ming yillargacha yashaganlar. Ular keyin 5-10 ming yil oldin Homo sapiens bilan birga yashaganlar. Bu yerdagi neandertallardan Homo sapiyens kelib chiqmagan, balki boshqa joydan kelgan. Ular orasida ommaviy ravishda nikohlar bo’lmagan. Faqat keyinchalik nikoh bo’lib, genlar ayirboshlanishi ro’y bergan.