ЖАНҰЯ
- 166 -
болады. Бұған талақи баин делінеді, яғни
иддет мерзімі
ішінде кері қайту мүмкіндігі болмаған ажырасу. Бұл түрдегі
ажырасуда иддет мерзімі өтіп жаңадан неке оқылмайынша
ерлі-зайыптылар бірге бола алмайды.
4)
Қайын атасына “мен сенің қызыңды қаламаймын кімге
тием десе тисін” деп айту және әйелі сыртқа шығу үшін
сұранғанда “мен сені жіппен байламадым бара бер”, “Қалаған
жағыңа кете бер, маған әйел болмайсың” немесе “бұдан былай
сені қаламаймын”, “сенен ажырасуды қалаймын” секілді
сөздер айтылса, ажырасуды ниет етпейінше ажырасқан
болып саналмайды.
5)
Ажырасу мағынасында қолданылуы әдет болған басқа
сөздер әйеліне айтылған кезде ажырасуды ниет етпесе де бір
“талақи баин” жүзеге асқан болады.
6)
Әйеліне анам, қызым, қарындасым деп айтумен талақ
болмайды. Бірақ «Қазірден бастап анам, қызым, қарындасым
бол» десе талақ болады. Бір талақи баин болады.
7)
Астарлы сөзбен ажырасқанда, талақи баинның иддет
мерзімінде күйеу әйелінің бөлмесіне кіре алмайды. Әйелі
сәндене алмайды, әтір, иіс су себе алмайды, бөтен әйел секілді
талақ берген күйеуінен ұзақ тұрады. Иддет мерзімінен кейін
жаңадан неке қию керек болады.
8)
Талақта мөлшері айтылмаса бір талақ болады. Үш
немесе одан көп сан айтылса, үш талақпен ажырасқан болады.
“Денемдегі қылдардың санындай”, “теңіздегі балықтардың
мөлшеріндей”, “көктегі жұлдыздардай” дегенде де үш талақ
болады.
9)
Әйеліне талақ беретін еркектің зерек және көзі ашық
болуы керек. Мастың, аурудың және күштеп, қорқытылған
адамның сөзі, хаты, e-mail, смс, факс арқылы да талақ өтеді.
Бұлар әйелдің қолына жеткен кезден бастап ажырасқан
болады. Яғни әйел бұл ажырасуды естігенде, хабардар
болғанда талақ жүзеге асады.
ЖАНҰЯ
- 167 -
10)
Жындының, алжыған, талып қалған адамның және
аурумен және ашуланып не айтып тұрғанын білмейтін
адамның айтуы ажырасу болмайды. Бұл екі түрлі болады:
a)
Мағынасын білмей, олай айтуды көздемей, қаламай
айтылғанда талақ болмайды. Бұл астарлы сөздер үшін.
Әйтпесе ашық сөздермен яғни мен «сенен ажырастым»,
«талақсың» десе, олай айтуды көздемей, қаламай
айтса да
бәрібір талақ болады.
б)
Мағынасын біліп тұрып және өзі қалап айтып, кейін
айтқанын ұмыту, білмеу. Бұл сөзін екі куә естіп кейін өзіне
айтса ажырасқан болады. Яғни сенен ажырастым деп айтып
бірақ кейін мұны ұмытса, «сен осылай деген едің» деп
айтылғанда «жоқ мен олай дегенім жоқ, менің есімде жоқ».
десе, егер екі куәгер “иә біз естідік ол әйелімен ажырасты”
десе ол кезде ажырасқан болады. Егер олай айтылмаса адам
мойындамағаны үшін ажырасқан болмайды.
11)
Еш қосылмаған болса немесе бір бөлмеде
немесе
оңаша жерде мүлдем бірге қалмаған болса, бір рет талақ
берумен әйел иддет мерзімін күтпестен сол күні де басқа
адамға тұрмысқа шыға алады.
12)
Күйеуіне немесе басқаларға тілімен, әрекеттерімен
зиян беретін, кез-келген бір парызды орындамайтын,
мәселен парыз намаздарды оқымайтын, қиянат жасады деген
күдік астында болған әйелден ажырасу шарт емес мүстаһаб
болады, ажырасу жақсы болады.
13)
Парызды орындамайтын мәселен намаздың парыз
екендігіне сенгенімен оқымайтын әйелден ажыраспау күнә
емес. Күйеуі оған жылы сөзбен намаз оқытуға тырысуы
керек, тырыспаса күнәға кіреді.
Отбасылық міндетін атқара алмайтын, мәселен дуаланған
(сиқырланған), жыныстық қатынаста әлсіз болған еркектің
әйелі ажырасқысы келсе, оны жіберуі (ажырасуы) уәжіп
болады.
ЖАНҰЯ
- 168 -
14)
Әйелімен басқа басқа үш уақытта
бір реттен
ажырасқанын білдіретін сөздер айтса немесе бір уақытта
“үш талақ” десе, артқа қайтпайтын түрде некесі бұзылады.
Бұндай жағдайда ол әйелмен қайта некеге тұру үшін
Хуллә
керек болады. Хуллә дегеніміз әйел 3 ай иддет уақытын
күтеді.
Сосын басқа бір еркекке тұрмысқа шығып, онымен
қосылады. Екінші күйеуі одан ажырасады. Әйел тағы 3 ай
иддет уақытын күткеннен кейін барып бұрынғы
бірінші
күйеуімен қайта некеге отыра алады.
Ал бұл болса, еркек үшін масқаралық, төмендік болып
табылады. Аллаһу та’ала ажырасу құқығын еркектерге
бергенімен бұл құқығын дұрыс қолдануы және әйелдер
еркектердің қолында ойыншық болмауы үшін еркектерге
бұл
“хуллә”
деп аталатын масқаралықты жүктеген. Хуллә
қорқынышынан мұсылман еркек ажырасу сөзін аузына да ала
алмайды. Отбасы ішінде ажырасудың әңгімесі де, қалжыңы
да бола алмайды.
Do'stlaringiz bilan baham: 
