Сўз туркумлари ҳақида

Ayrim sifatlar otlashganda faqat aniq artikl bilan ishlatilib, ko‘plikda qo‘llaniladi.

1. dead (adj) – o`lgan, marhum, o`lik,

the dead (n) – o`liklar o`lgan

2. poor (adj) – kambag`al qashshoq,

the poor (n)-qashshoqlar, kambag`allar

3. rich(adj) – boy,

the (n) – boylar

4. brave (adj) – qo`rqmas-dovyurak,

the brave – mardlar

5. young (adj) – yosh,

the young (n) – yoshlar

6. old (adj) – qari keksa,

the old (n) – qariyalar – keksalar

Agar bu otlarning birlik formasini ko‘rsatish kerak bo‘lsa, ular otlar bilan birga ishlatiladi.

A young man – yosh kishi,

Two poor ladies – ikki kambag‘al xonim

A brave soldier – dovyurak askar

Ingliz tilida ko‘pgina otlar sifat vazifasida ishlatilib, boshqa otlarning oldidan kelishi mumkin. Masalan:

A wool coat – jo‘n palto,

A gold watch – tilla soat

A history teacher – tarix o‘qituvchisi

Yuqoridagi misollarda birinchi ot sifatlarga o‘xshab orqasidan kelayotgan otni tavirlab kelayapti.

Sifat vazifasida kelgan otlar ko‘plikdagi otni tasvirlasa ham har dam birgalikda ishlatiladi.

Sifat vazifasida kelgan ot bilan uning oldidan kelgan son orasida doimo chiziqcha qo‘yiladi¹⁰.

We took a five – week tour – Biz besh xaftali sayohatda bo‘ldik.

Narsa – buyumning (ba’zan ish-harakatning) doimiy belgisini ifodalaydigan mustaqil so‘zlar sifat deyiladi. Sifat odatda, narsa – buyumning, rangi, hajmi, shakli, mazasi, harakteri, psixik holati o‘rni yoki vaqtga munosabati kabi belgilarni anglatadi. Masalan:

Red – qizil, greddy – ochko`z, lucky – baxtli,

Cold – sovuq, cunning –ayyor, swet – shirin,

Gay – sho`x, young – yosh

Yuqoridagi sifatlarning hammasi narsa-buyumning ma’lum belgi yoki xususiyatini bildirsada, ular bir-biridan farq qiladi. Masalan, ularning ayrimlari narsa-buyumningn rangini, yoki tusini anglatsa, ayrimlari narsa buyumning nimadan qilinganligini ko‘rsatadi.

Sifat morfologik jihatdan buyumning belgisini darajalab ko‘rsatsa, kuchaytirib yoki ba’zan aksincha, kamaytirib ifodalashi bilan harakatlanadi.

Masalan:

Red – redder – the reddest- qizil-qizilroq-eng qizil

Riddisht – qizg‘ish. Bunda, -ish qo‘shimchsini qo‘shish orqali yasalyapti. Bu haqda sifat yasovchi qo‘shimchalar mavzusi orqali to‘laligicha yoritib o‘tamiz.

Bunda red – qizil, (daraja) the redest – qip-qizil (kuchaytirma forma), redder – qizg‘ish (kamaytirish)

Sifatlarning kategoriyasi (grammatik) asosan sifat darajalarining paradigmasi vositasida ifodalanadi. Sifat paradigmasi – bu sifatning oddiy, qiyosiy va orttirma darajalarining o‘zaro appozitsiyasidir.