Сузиш спорти турларига умумии характеристика

Ishqalanish  qarshiligi 
—  bu  qarshilik  kuchiga  odam  gavdasi 
bo'lsin, u  har qanday bo'shliqda,  suyuqlikda, hatto,  havo bo'shlig'ida ham  
uchraydi.  Buning ustida suvning hamma zarrachalari ham suzuvchi odam 
tanasidan  toyib  ortda  qolavermaydi,  uning  qandaydir  bir  yupqa  qismi 
teriga yopishib olib gavda bilan bir yupqa qismi teriga yopishib olib, gavda 
bir  xil  tezlikda  oldinga  tomon  harakat  qiladi.  Ustiga-ustak,  suvning  bu 
qismi  boshqa  suv  qismlariga  qo'shilib  yopishuvchi  kuch  hosil  qiladi, 
natijada,  gavda  bilan  birga  muayyan  og'irlikka  ega  bo'lgan  suv  ham 
oldinga  harakat  qiladi.  Tabiiyki  buning  uchun  ham   suzayotgan  odam 
m a'lum  miqdorda quvvat sarflaydi.
Ishqalanish  kuchi,  odatda  gavda  tekis,  silliq  bo'lmaganda,  plavka, 
suzish  kostyumlari  qalin  materialdan,  misol  uchun  jun  gazmoldan 
tayyorlanganda  katta  bolin  materialdan,  misol  uchun  jun  gazmoldan 
tayyorlanganda  katta  bo'ladi.  Ishqalanish  kuchini  hatto  oddiy  gavda 
tuklari  ham   oshiradi.  Shuning  uchun  ham   tajribali  suzuvchilar  katta 
musobaqalar oldidan oyoq, qo'l va  ko'krak qismlardagi  tuklarini olishadi.
"G irdob"  yoki  "O'ym a  qarshiligi".  Suzuvchi  shiddat  bilan  harakat 
qilar ekan,  suv oqimini  ikkiga bo'lib boradi,  suvlar esa gavdadan sirpanib 
oqib  o'tib,  orqa  tomonda  qo'shiladi.  Demak,  suzuvchining  oldida  suv 
bosimi ortib  suv ko'tariladi,  orqada esa bosim kamayib,  suv pasayadi.  Shu 
yo'l bilan suzuvchining  gavdasi orqasida suv o'ymasi hosil bo'ladi.  Bu esa 
qarshilik kuchini yana oshiradi.  Uyma qarshiligining  kattaligi tezlikka  va 
gavda  qomatiga  bog'liq.  Uni  kamaytirish  uchun  gavda  oldidagi  bosimni
21

---

orqadagi  bosimga  yaqinlashtirishga  intilish  lozim.  Buning  uchun 
suzayotgan  odam  gavdasini  shunday  tutishi  kerakki,  natijada,  suvning 
sirpanib  o'tishi  osonlashsin.  Bunga  erishish  uchun  suzayotgan 
odam 
gavdasini suv betida gorizontal holatga yaqinroq ushlab  oyoq va qo'llarini 
uzatib  yuboradi,  oyoq  panjalarini  cho'zadi,  qo'llarini  bosh  orasiga 
o'tkazadi,  bu  holat  suvda  eng  oson  sirpanish  holatini  yuzaga  keltiradi. 
Bunday  holatni,  odatda,  tajribali  suzuvchilar  start  olingandan  keyin  va 
burilishdan  so'ng  hovuz  devorida  depsinib  chiqqan  vaqtida 
qabul 
qilishadi.  O'yma  qarshiligi  gavda  qismlari  suv  yuziga  yaqin  harakat 
qilganda  ortadi.  Masalan,  brass  usulida  ko'krakda  va  chalqancha  yotib 
suzishda  o'yma  qarshiligi  kuchi  bo'ladi.  Shuning  uchun,  ham   tajribali 
suzuvchilar brass usuli bilan suzganda qo'llarni suv yuzidan pastga tomon 
harakatlantirib suzishadi.