Сув ўтлари (algae) ва уларнинг классификацияси

Кўк- яшил сувўтлар- Cyanophyta. Бу сувўтларга энг содда, кўпинча бир хужайрали ёки колония бўлиб яшайдиган организмлар киради. Камдан - кам ҳолда кўп хужайрали, ипсимон шакиллари ҳам учрайди. Кўк - яшил сувўтларининг тўдаси кўпинча шилимшиққа ўралган бўлади. Буларнинг номи ўзига хос рангига қараб берилган. Уларнинг хужайрасида ҳар хил пигментлар: хлорофилл, фикоциан, каротин ва айниқса фикоэритрин бўлиб, уларнинг ўзаро нисбати турлича бўлганлигидан ҳар хил ранг ҳосил қилади. Уларнинг хужайраси оввал, шарсимон, устинсимон ва бошқа шакиларда бўлади. Хужайралари ташқи томондан баъзан жуда шилимшиқланувчи пектинли юпқа пўст билан ўралади. Хужайраларнинг ички моддаси бўлинмаган. Шунинг учун унинг ядросини ҳам, пластидасини ҳам кўриб бўлмайди. Лекин протоплазма икки хил пигмент билан бўялган ташқи ва хромотин модда тутувчи рангсиз ички (марказий тана деб аталувчи) қаватдан иборатлигини кўриш мумкин.
Кўк - яшил сувўтлар вегетатив ва жинссиз кўпаяди. Колония бўлиб, яшайдиган вакилларида колониянинг бўлиниб кетиши кузатилади. Улар жинсий йўл билан кўпаймайди, баъзан спора ҳосил қилиши кузатилади. Бунда оддий вегетатив хужайралар спорага айланади. Споралар кўпайиши учун эмас, балки турни ноқулай шароитидан сақлаш учун хизмат қилади. Бу сувўтлар бутун ер юзига тарқалган бўлиб, чучук ва шўр сувларда яшаб, планктон, бентос ҳосил бўлишида иштирок этади. Планктонда жуда тез кўпайиб, сувни “гуллатиб” юборади, натижада сув ичишга яроқсиз бўлиб қолади. Кўк - яшил сувўтлар тупроқ юзасида ва унинг устки қатламларида ҳам учрайди. Улар ерда органик моддаларни тўпланишига ёрдам беради. Баъзи турлари атмосферадаги азотни ўзлаштириб, тупроқ унимдорлигини оширади.
Кўк- яшил сувўтларининг ўзига хос вакилларидан бири осцилляриядир. Булар кўпинча Марказий Осиёда ариқ бўйларида, тоғ дараёларидаги тошларда учраб, кўкиш шилимшиқ доғ ҳосил қилади.
Кўк- яшил сувўтларининг яна бир вакили носток бўлиб, у тезокар тоза сувларда яшайди. Марказий Осиё шароитида у кўпинча тоғ дарёларидаги тошларда, камдан- кам зах ерлдарда учрайди. Носток колония бўлиб, яшайдиган сувўти бўлиб, унинг илонизи шаклидаги ипчалари ўз атрофида жуда кўп шилимшиқ тўплаб, тузланган помидорга ўхшаш бўлакча ҳосил қилади.